Donacja hrabiów Tollów w przestrzeni wiejskiej Królestwa Polskiego

Po klęsce powstania listopadowego w przestrzeni wiejskiej Królestwa Polskiego pojawiły się donacje należące do rosyjskich wysokiej rangi oficerów i carskiej elity urzędniczej. Car Mikołaj I nadał im te dobra przede wszystkim za zasługi oddane podczas tłumienia polskiego powstania i wierną służbę. Jedną z największych donacji otrzymał generał piechoty Karol Wilhelm hrabia Toll, pochodzący z tzw. Bałtów (szlachty bałtyckiej). Był on jednym z najbardziej znaczących dowódców carskich w wojnie polsko-rosyjskiej w 1831 r. Otrzymał on w 1836 r. część dóbr skarbowych Uniejów o powierzchni ponad 5500 mórg. Donacja ta znajdowała się w posiadaniu rodziny von Tollów przez 80 lat. Po klęsce powstania styczniowego otrzymali oni jeszcze niewielką donację Grzybki. Ponadto byli właścicielami majątku ziemskiego Stemplew. Kolejne trzy pokolenia tej rodziny coraz bardziej wiązały się z regionem, a po utworzeniu niepodległej Rzeczypospolitej potomkowie pierwszego donatariusza pozostali w naszym kraju. Jednak nie byli już właścicielami donacji, którą przejęło państwo polskie w 1919 r. W pierwszej części niniejszego artykułu dokonano syntetycznej charakterystyki dóbr ziemskich będących w rękach hrabiów Tollów. Natomiast w drugiej części podjęto próbę odtworzenia genealogii uniejowskiej linii tego rodu oraz przybliżono nieraz skomplikowane losy potomków pierwszego donatariusza