Culture and/or Deception : The Dialectic of Enlightenment

Ovaj tekst se bavi Adornovom dijalektičkom kritikom kulture, unutar koje pokušava učiniti jasnijim odnos između nekadašnje visoke građanske kulture, s jedne, i savremenih oblika masovne kulture, s druge strane. Adornovo razumevanje kulture omogućuje nam da mnoge specifične društvene forme sagledamo u njihovom dijalektičkom odnosu i međusobnoj uslovljenosti. Sam tekst, pre svega, razmatra promene koje je savremeno industrijsko društvo donelo s obzirom na kritički potencijal kulture, naime način na koji ono uspeva da pretvori, nekada beskorisno- provokativnu kulturu u korisnu-impotentnu kulturu. Ovde se analizira uticaj koji industrijska proizvodnja visoke i masovne kulture ima na svest individua – odnosno na svest masa – kao i način na koji individue bivaju obmanjivane za ono što se govori da im kultura pruža. Tvrdi se da trijumf proizvodnje unutar kulturne industrije vara ljude za ponudu koju tobože pruža, te da je stoga danas unutar kulture postalo gotovo nemoguće sprovoditi individuaciju, a samim tim i zauzeti određenu kritičku distance spram vladajućih oblika materijlne i duhovne proizvodnje