The Outcome of the Parliamentary System in Islamic Republic of Iran in the Field of Civil Rights

زمینه و هدف: استقرار نظام پارلمانی در جمهوری اسلامی ایران دغدغه اندیشمندان و مرکز توجه بسیاری از پژوهش‌ها بوده است. پیش از این، امکان‌سنجی دگردیسی رژیم سیاسی به پارلمانی در ساختار نظام حقوقی ایران، و چالش‌ها و تهدیدهای آن مورد بحث و تضارب آرا قرار گرفته است. این در شرایطی است که با بذل نظر به اهمیت پیامدگرایی در سازه‌بندی نظام‌های سیاسی، نگاه تخصصی ـ تحلیلی در این حوزه اولویت بیشتری می‌یابد. تحقیق حاضر با این هدف، با رویکردی پیامدگرا، تأثیرگذاری پارلمانی‌شدن در جمهوری اسلامی ایران را بر مؤلفه‌های توسعه و حقوق شهروندی مورد توجه قرار می‌دهد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاد از منابع کتابخانه‌ای ـ اسنادی انجام می‌پذیرد. یافته‌ها: حقوق شهروندی در سطوح سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خاصه از مجرای مؤلفه‌های همگرایی یا واگرایی قوا و نیز مظاهر دموکراسی و شرکت شهروندان در تعیین سرنوشت خود، تحت تأثیر مستقیم یا غیر مستقیم تغییر رژیم سیاسی قرار می‌گیرد. در جمهوری اسلامی ایران به واسطه جایگاه خاص انتخابات ریاست جمهوری و شرایط حاکم بر آن و همچنین ضعف‌های تحزب و انتخابات مجلس و مضافاً کیفیت روابط قوای حاکم، تغییر رژیم از ریاستی به پارلمانی، بدون تحقق لوازم و مقدمات این تغییر، دایره حقوق سیاسی شهروندان را تضییق می‌نماید که متعاقباً در بعد آزادی‌های فردی و حقوق اجتماعی و همچنین توسعه اقتصادی، این امر می‌تواند آثار منفی را موجب گردد. نتیجه‌گیری: فراهم‌آوری ملزومات نظام پارلمانی نظیر فرهنگ تحزب، تغییرات قانونی و تحولات ساختاری، گذار به پارلمانی در نظام حقوقی ایران را توأم با ارتقای مؤلفه‌های حقوق شهروندی ممکن می‌نماید، لیکن با ملاحظه هزینه‌هایی که این امر بر دولت و شهروندان تحمیل می‌نماید، فرضیه ارتقای کیفی نظام ریاستی فعلی با هدف تأثیرگذاری مثبت بر حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهروندان، تقویت می‌شود.Background and Aim: The establishment of a parliamentary system in the Islamic Republic of Iran has been the challenge of thinkers and the focus of many studies. Previously, the possibility of transforming the political regime into a Parliamentary in the structure of the Iranian legal system and its challenges and threats have been discussed and conflicting. However, considering the importance of consequentialism in the construction of political systems, a specialized-analytical research in this area becomes more priority. With this objective, the present study, with a consequentialist approach, considers the impact of parliamentarization in the Islamic Republic of Iran on the components of development and citizenship rights.  Materials and Methods: The present research is done by descriptive-analytical method and using library-documentary sources. Findings: Citizenship rights at political, social and economic levels are directly or indirectly affected by the change of political regime through the components of the synergy or divergence of forces, as well as the manifestations of democracy and the participation of citizens in determining their own destiny. In the Islamic Republic of Iran due to the special status of presidential elections and the situation in it, as well as the weaknesses of the party and the parliamentary elections and also the quality of the relations between the ruling powers, changing the regime from a presidential to a parliamentary system, without fulfilling the requirements and preconditions of this change, narrows the scope of citizens' political rights which subsequently in the context of individual freedoms and social rights, as well as economic development, can have negative effects. Conclusion: Providing the requirements of the parliamentary system, such as party culture, legal changes and structural changes, makes the transition to a parliamentary in the Iranian legal system possible by promoting the components of citizenship rights, however, considering the costs that this process imposes on the government and the citizens, the hypothesis of improving the quality of the current presidential system with the aim of having a positive impact on the political, social and economic rights of the citizens is supported.   Please cite this article as: Razaghi MR, Habibnejad SA, Taheri M. The Outcome of the Parliamentary System in Islamic Republic of Iran in the Field of Civil Rights. Bioethics Journal, Special Issue on Bioethics and Citizenship Rights 2020; 199-200