Πολυδιάστατη αξιολόγηση οικοσυστημάτων επιχειρηματικότητας και ανάπτυξη τυπολογίας

This dissertation studies, analyses, discusses and proposes the assessment of entrepreneurial or entrepreneurship ecosystems. Entrepreneurship and innovation are two elements that can promote economic growth globally and can impact people’s life, for example through innovative products or services. Although the term “ecosystem” was first used in the fields of ecology and biology, this term has appeared in the field of management with the entrepreneurial ecosystems. Thus, entrepreneurial ecosystems are a new and emerging research field. Entrepreneurial ecosystems can be seen as networks of various actors, factors and relations that interact with each other, as well as with the environment and can contribute not only to economic growth worldwide, but they can affect the chances of a company surviving in a specific region or country. An example of the most widely known entrepreneurial ecosystem is the Silicon Valley in the US. Entrepreneurial ecosystems can promote and facilitate not only entrepreneurship but also innovation where elements, such as access to human capital, finance and other resources, are all vital in order for the ecosystem to prosper combined with the appropriate environment where policies will enable and facilitate entrepreneurship. The question that rises is how can the assessment of entrepreneurial ecosystems be conducted? In this thesis the current assessment frameworks of entrepreneurial ecosystems are studied in depth. In addition, it is also studied how the evaluation of innovation ecosystems is conducted, since both innovation and entrepreneurial ecosystems have common points. This is proven through the existing frameworks and indexes that are being used for these assessements such as for example the European Innovation Scoreboard, the Global Entrepreneurship Index, etc. Until now, in the existing literature the assessment of ecosystems is conducted based on the category of ecosystems, if they are innovation or entrepreneurial ecosystems and only at one level each time for example at the macro level which concerns countries, at the meso level which concerns regions and at the micro level which concerns companies. Therefore, there is a gap in the literature and a need for the creation of a new framework that can address this gap through a multilevel approach. The aim of this thesis is the multilevel assessment of the innovative entrepreneurial ecosystems through the development of a new proposed framework. This new proposed framework can assess these ecosystems at the macro, meso and micro level. At the national level 28 EU countries, at the regional level 212 EU regions and at the firm level 120 companies in the Cretan Agrofood industry have been assessed. The new proposed framework was implemented with Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods and more specifically with the Non-Weighted model (NWM) and the TOPSIS method.This new proposed framework is based on existing theories and studies. More specifically, the 3P framework of Carayannis and Provance (2008) is used, which measures firm innovativeness. The 3P framework is incorporated in this thesis, in order to create the domains of the new proposed framework and evaluate the immediate, mid-range and long-range results of different innovative entrepreneurial ecosystems. In addition, existing studies such as for example the studies of Isenberg (2011a) and Stam (2017) on the elements of the entrepreneurial ecosystems were also incorporated, in order to create the pillars of the framework. Moreover, the existing frameworks such as the European Innovation Scoreboard, the Global Entrepreneurship Index, etc were studied, in order to select the most appropriate variables. This new proposed framework can also be connected to the Quadruple Innovation Helix (QIH) model through the evaluation of different stakeholders which can be found within the innovative entrepreneurial ecosystems and these are industry, academia, university and civil society.The results of this thesis led to the development of a unique typology. This new proposed typology goes beyond the existing classification schemes, such as the European Innovation Scoreboard classification scheme for countries based on their innovation performance. The typology uses the K-means algorithm for the creation of clusters based on the four helices of the QIH model. It shows not only the performance of the nations, regions and firms but also it gives insights about the characteristics of success for each cluster. For example, the typology revealed that at the national level the most innovative countries such as Sweden have higher performance on the dimension human capital. Consequently, the originality of this thesis is that the new proposed framework compared to other models and frameworks provides a complete multilevel assessment of the innovative entrepreneurial ecosystems at the macro, meso and micro level with the use of the MCDM methods. As far as it is known, there are limited MCDM studies that have used the NWM and the TOPSIS method for the assessment of innovative entrepreneurial ecosystems. Also, there are limited studies that have linked their frameworks for the assessment of innovative entrepreneurial ecosystems with the QIH model. Furthermore, there is a need for adoption of the 3P framework of Carayannis and Provance (2008) since it can be used for various assessments, besides the measurement of firm innovativeness.Another fact of this thesis’s originality is that a typology has not been proposed in the literature until now, that presents clusters at the national, regional and firm level as well as the characteristics that can be found in each cluster. This thesis contributes to the existing academic literature since it covers different themes such as the assessment of innovative entrepreneurial ecosystems, the Triple and the Quadruple/Quintuple Innovation Helix models, the 3P framework and the MCDM methods. Moreover, it provides a wide understanding of how a complete multilevel assessment of innovative entrepreneurial ecosystems can be conducted, through the new proposed framework which can also be implemented with advanced quantitative methods such as MCDM methods. It also extends the use of the 3P framework of Carayannis and Provance (2008) which is used for measuring firm innovativeness. Moreover, this thesis contributes to the evaluation of different stakeholders within the innovative entrepreneurial ecosystems and it can be connected to the different stakeholders of the QIH model. It is also important that the results from the assessment of different innovative entrepreneurial ecosystems led to the development of a unique typology. Τhis thesis contributes to the better understanding of a specific country, region or company. Until now, most of the existing studies focused on the assessment of large firms rather than SMEs whereas this thesis focuses on the assessment of SMEs at the micro level. This assessment at all levels can show strong and weak points and it can contribute also to future improvement efforts. Last but not least, the combination of the quantitative research through the development of the new proposed multilevel framework and the qualitative research through the conduction of case studies at the micro level can be an additional contribution and originality of this dissertation.The results of the framework at the macro, meso and micro level revealed significant findings. First, at the macro level, the framework revealed an overall low performance of Greece and a high performance of Sweden out of 28 countries. These results are in line with the results of the existing frameworks. Then, at the meso level, the framework revealed a moderate performance of the region Crete and a high performance of the region Stockholm out of 212 regions. At the micro level, the framework revealed that the Agrofood industry as well as all sectors perform better on the pillars Culture, Policy and Impacts and present a rather low performance on the pillars Human Capital, Finance, Outputs and Outcomes. This is in line with most of the findings from the three case studies, Avoel, Mills of Crete and Stathakis Family that were conducted. As regards to the 3P framework, the performance of the pillars directly affect the three firm factors which are Enablers (Posture), Capabilities (Propensity) and Results (Performance) at all levels, macro meso and micro. This means for example that when a pillar has a better performance than the other, this affects the overall rank and score of these domains. Regarding the results of the QIH model at all levels, the same applies here, where the variables that constitute each helix directly affect how each helix will perform.It is important to present the thesis roadmap. The steps that are followed in this thesis include the Literature review, the Proposed approach, the Assessment and the Typology results. As regards to the Literature review, the aim is to describe entrepreneurial ecosystems in depth through their definitions, their characteristics, their classification and their types as well as to describe innovative ecosystems and ecosystems in general. Equally important is to understand how the entrepreneurial ecosystems can be connected to the QIH model through different studies, how the assessment of these ecosystems takes place at all levels, macro, meso and micro through the existing frameworks such as EIS, RIS, etc, as well as how the MCDM methods can be used for this kind of assessment. As regards to the Proposed approach, the goal is to define the domains and the pillars of the new proposed framework which are based on existing theories such as Carayannis and Provance (2008), Isenberg (2011a) and Stam (2015) as well as the variables which are based on existing frameworks. Other objectives are to present the two methods, the NWM and the TOPSIS method that are implemented, to describe how the new proposed framework can be connected to the QIH as well as to analyze the typology’s approach at all levels, using the K-Means algorithm.The Assessment results present the data processing that were applied to all levels, macro, meso and micro, as well as the results. At the macro level, the results for Greece and Sweden are presented across the entrepreneurship pillars of the new proposed framework, the 3P framework and the QIH model. In the same way, at the meso level the results for Crete and Stockholm are presented and the results at the micro level for the Cretan Agrofood industry are also presented. Last but not least, the Typology results present the clusters for the countries, regions and companies as well as the characteristics that can be found in each cluster.Η παρούσα διατριβή συζητά, μελετά, αναλύει και προτείνει την νέα αξιολόγηση των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων. Η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία είναι δύο στοιχεία τα οποία μπορούν να προωθήσουν την οικονομική ανάπτυξη παγκοσμίως και μπορούν να έχουν κάποιο αντίκτυπο στις ζωές των ανθρώπων, για παράδειγμα μέσω των καινοτόμων προϊόντων ή υπηρεσιών. Αν και ο όρος “οικοσύστημα” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στους τομείς της οικολογίας και της βιολογίας, αυτός ο όρος εμφανίστηκε και στο τομέα του management με τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα. Κατά αυτήν την έννοια, τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα είναι ένα νέο και αναδυόμενο ερευνητικό πεδίο. Τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα μπορούν να θεωρηθούν ως δίκτυα διαφόρων συμμετεχόντων και παραγόντων οι οποίοι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αλλά και με το περιβάλλον και μπορούν να συνεισφέρουν όχι μόνο στη παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη αλλά μπορούν να επηρεάσουν τις πιθανότητες που έχει μια εταιρεία να επιβιώσει σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή χώρα. Ένα παράδειγμα του πιο γνωστού επιχειρηματικού οικοσυστήματος είναι η Silicon Valley στις ΗΠΑ. Τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα μπορούν να προωθήσουν και να διευκολύνουν όχι μόνο την επιχειρηματικότητα αλλά και την καινοτομία ενώ στοιχεία όπως η πρόσβαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, η χρηματοδότηση και άλλοι πόροι, είναι όλα ζωτικής σημασίας για να ευημερήσει το οικοσύστημα σε συνδυασμό με το κατάλληλο περιβάλλον όπου οι πολιτικές θα επιτρέψουν και θα διευκολύνουν την επιχειρηματικότητα. Η ερώτηση που τίθεται είναι πως μπορεί η αξιολόγηση των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων να πραγματοποιηθεί? Στη παρούσα διατριβή η υπάρχουσα αξιολόγηση αυτών των οικοσυστημάτων μελετάται σε βάθος. Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η αξιολόγηση των οικοσυστημάτων καινοτομίας, καθώς και των επιχειρηματικών οικοσυστήματων έχουν κοινά σημεία. Αυτό αποδεικνύεται μέσω των υφιστάμενων πλαισίων και δεικτών που χρησιμοποιούνται για αυτές τις αξιολογήσεις όπως είναι για παράδειγμα τα European Innovation Scoreboard, Global Entrepreneurship Index, κτλ. Μέχρι τώρα, στην υπάρχουσα βιβλιογραφία η αξιολόγηση των οικοσυστημάτων διενεργείται με βάση την κατηγορία των οικοσυστημάτων, αν είναι οικοσυστήματα καινοτομίας ή επιχειρηματικότητας και μόνο σε ένα επίπεδο κάθε φορά, για παράδειγμα στο εθνικό επίπεδο που αφορά χώρες, στο περιφερειακό επίπεδο που αφορά περιφέρειες και στο επίπεδο επιχείρησης. Επομένως, υπάρχει ένα κενό στη βιβλιογραφία και η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός νέου πλαισίου που μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό το κενό μέσω μιας πολυεπίπεδης προσέγγισης. Σκοπός αυτής της διατριβής είναι η πολυεπίπεδη αξιολόγηση των καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων μέσω της ανάπτυξης ενός νέου προτεινόμενου πλαισίου. Αυτό το νέο προτεινόμενο πλαίσιο μπορεί να αξιολογήσει αυτά τα οικοσυστήματα σε επίπεδο εθνικό, περιφερειακό αλλά και σε επίπεδο επιχείρησης. Στο εθνικό επίπεδο 28 Ευρωπαϊκές χώρες αξιολογήθηκαν, στο περιφερειακό 212 Ευρωπαϊκές περιφέρειες και στο εταιρικό επίπεδο 120 επιχειρήσεις στον αγροδιατροφικό τομέα της Κρήτης. Το νέο προτεινόμενο πλαίσιο μπορεί να εφαρμοστεί με τις μεθόδους της Πολυκριτήριας Ανάλυσης και πιο συγκεκριμένα με το Non-Weighted μοντέλο και με την μέθοδο TOPSIS που ανήκουν σε αυτές τις μεθόδους. Αυτό το νέο προτεινόμενο πλαίσιο βασίζεται σε υπάρχουσες θεωρίες και μελέτες. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται το πλαίσιο 3P των Carayannis και Provance (2008) το οποίο μπορεί να μετρήσει την εταιρική καινοτομία. Το πλαίσιο 3P ενσωματώνεται σε αυτή τη διατριβή για να δημιουργήσει τους τομείς του νέου προτεινόμενου πλαισίου και να αξιολογήσει τα άμεσα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των διαφορετικών καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων. Επιπλέον, οι υπάρχουσες μελέτες όπως για παράδειγμα οι μελέτες των Isenberg (2011a) και Stam (2017) σχετικά με τα στοιχεία των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων ενσωματώθηκαν, προκειμένου να δημιουργηθούν οι πυλώνες του πλαισίου. Επιπλέον, μελετήθηκαν τα υπάρχοντα πλαίσια, όπως τα European Innovation Scoreboard, Global Entrepreneurship Index κ.λπ., προκειμένου να επιλεγούν οι κατάλληλες μεταβλητές. Αυτό το νέο προτεινόμενο πλαίσιο μπορεί επίσης να συνδεθεί με το μοντέλο της Τετραπλής Έλικας μέσω της αξιολόγησης των διαφορετικών ενδιαφερομένων που μπορούν να βρεθούν στα καινοτόμα επιχειρηματικά οικοσυστήματα και αυτά είναι η βιομηχανία, η ακαδημαϊκή κοινότητα, το πανεπιστήμιο και η κοινωνία των πολιτών. Τα αποτελέσματα αυτής της διατριβής οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας μοναδικής τυπολογίας. Αυτή η νέα προτεινόμενη τυπολογία υπερβαίνει τα υφιστάμενα συστήματα ταξινόμησης, όπως το σύστημα ταξινόμησης του European Innovation Scoreboard για χώρες με βάση την απόδοση της καινοτομίας τους. Η τυπολογία χρησιμοποιεί τον αλγόριθμο Κ-means για τη δημιουργία συστάδων βάσει των τεσσάρων ελικών του μοντέλου της Τετραπλής Έλικας. Δείχνει όχι μόνο την απόδοση των εθνών, των περιφερειών και των εταιρειών, αλλά επίσης δίνει πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά επιτυχίας της κάθε συστάδας. Για παράδειγμα, η τυπολογία αποκάλυψε ότι σε εθνικό επίπεδο οι πιο καινοτόμες χώρες όπως η Σουηδία έχουν υψηλότερες επιδόσεις στη διάσταση ανθρώπινο κεφάλαιο. Κατά συνέπεια, η πρωτοτυπία αυτής της διατριβής βρίσκεται στο ότι το νέο προτεινόμενο πλαίσιο σε σύγκριση με άλλα μοντέλα και πλαίσια παρέχει μια πλήρη πολυεπίπεδη αξιολόγηση των καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων με τη χρήση των μεθόδων της Πολυκριτήριας Ανάλυσης. Από ό,τι είναι γνωστό, υπάρχουν περιορισμένες μελέτες Πολυκριτήριας Ανάλυσης που έχουν χρησιμοποιήσει το Non-Weighted μοντέλο και την μέθοδο TOPSIS για την αξιολόγηση των καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων. Επίσης, υπάρχουν περιορισμένες μελέτες που έχουν συνδέσει τα πλαίσια τους για την αξιολόγηση των καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων με το μοντέλο της Τετραπλής Έλικας. Επιπλέον, υπάρχει η ανάγκη για την υιοθέτηση του πλαισίου 3P των Carayannis και Provance (2008), καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διάφορες αξιολογήσεις, πέρα από τη μέτρηση της εταιρικής καινοτομίας. Ένα άλλο γεγονός της πρωτοτυπίας αυτής της διατριβής, είναι ότι δεν έχει προταθεί τυπολογία στη βιβλιογραφία μέχρι τώρα που να παρουσιάζει συστάδες σε εθνικό, περιφερειακό και εταιρικό επίπεδο καθώς και τα χαρακτηριστικά που μπορούν να βρεθούν σε κάθε συστάδα. Αυτή η διατριβή συμβάλλει στην υπάρχουσα ακαδημαϊκή βιβλιογραφία αφού καλύπτει διαφορετικά θέματα όπως είναι η αξιολόγηση των καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων, τα μοντέλα της Τριπλής Έλικας και της Τετραπλής/Πενταπλής Έλικας, το πλαίσιο 3P και τις μεθόδους της Πολυκριτήριας Ανάλυσης. Επιπλέον, παρέχει μια ευρεία κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να διεξαχθεί μια πλήρης πολυεπίπεδη αξιολόγηση των καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων μέσω του νέου προτεινόμενου πλαισίου, το οποίο μπορεί επίσης να εφαρμοστεί με προηγμένες ποσοτικές μεθόδους όπως είναι οι μέθοδοι της Πολυκριτήριας Ανάλυσης. Επεκτείνει επίσης τη χρήση του πλαισίου 3P των Carayannis και Provance (2008) που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της εταιρικής καινοτομίας. Επιπλέον, αυτή η διατριβή συμβάλλει στην αξιολόγηση των διαφορετικών ενδιαφερομένων στα καινοτόμα επιχειρηματικά οικοσυστήματα και μπορεί να συνδεθεί με τους διαφορετικούς ενδιαφερόμενους του μοντέλου της Τετραπλής Έλικας. Είναι επίσης σημαντικό ότι τα αποτελέσματα από την αξιολόγηση των διαφορετικών καινοτόμων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας μοναδικής τυπολογίας. Αυτή η διατριβή συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση μιας συγκεκριμένης χώρας, περιοχής ή εταιρείας. Μέχρι τώρα, οι περισσότερες από τις υπάρχουσες μελέτες επικεντρώνονται στην αξιολόγηση μεγάλων επιχειρήσεων και όχι μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στην αξιολόγηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο εταιρικό επίπεδο. Δεδομένου ότι η αξιολόγηση μπορεί να δείξει ισχυρά και αδύναμα σημεία, μπορεί επίσης να συμβάλλει και σε προσπάθειες βελτίωσης. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι το γεγονός ότι ο συνδυασμός της ποσοτικής έρευνας μέσω της ανάπτυξης του νέου προτεινόμενου πολυεπίπεδου πλαισίου και της ποιοτικής έρευνας μέσω της διεξαγωγής μελετών περιπτώσεων στο επίπεδο εταιρειών μπορεί να αποτελέσει πρόσθετη συμβολή και πρωτοτυπία αυτής της διατριβής. Τα αποτελέσματα του πλαισίου σε επίπεδο χωρών, περιφερειών και εταιρειών αποκάλυψαν σημαντικά ευρήματα. Πρώτον, σε επίπεδο χωρών, το πλαίσιο αποκάλυψε μια συνολική χαμηλή απόδοση της Ελλάδας και μια υψηλή απόδοση της Σουηδίας από 28 χώρες. Αυτά τα αποτελέσματα είναι σύμφωνα με τα αποτελέσματα των υφιστάμενων πλαισίων. Στη συνέχεια, σε επίπεδο περιφερειών, το πλαίσιο αποκάλυψε μια μέτρια απόδοση της Κρήτης και μια υψηλή απόδοση της Στοκχόλμης από 212 περιφέρειες. Σε εταιρικό επίπεδο, το πλαίσιο αποκάλυψε μια σχετικά υψηλή απόδοση του Αγροδιατροφικού κλάδου και όλων των τομέων στους πυλώνες Κουλτούρα, Πολιτική και Μακροπρόθεσμα Αποτελέσματα και μάλλον μια χαμηλή απόδοση στους πυλώνες Ανθρώπινο Κεφάλαιο, Χρηματοοικονομικά, Βραχυπρόθεσμα Αποτελέσματα και Μεσοπρόθεσμα Αποτελέσματα. Αυτό ευθυγραμμίζεται με τα περισσότερα από τα ευρήματα των τριών περιπτωσιολογικών μελετών, των εταιρειών Avoel, Mills of Crete και Stathakis Family που πραγματοποιήθηκαν. Όσον αφορά το πλαίσιο 3P σε όλα τα επίπεδα, η απόδοση των πυλώνων επηρεάζει άμεσα τους τρεις σταθερούς τομείς που είναι οι Enablers (Posture), Capabilities (Propensity) και Results (Performance) τόσο σε επίπεδο χωρών, σε επίπεδο περιφερειών όσο και σε επίπεδο εταιρειών. Αυτό σημαίνει για παράδειγμα, ότι όταν ένας πυλώνας έχει καλύτερη απόδοση από τον άλλο, αυτό επηρεάζει τη συνολική κατάταξη και βαθμολογία αυτών των τομέων. Τέλος, όσον αφορά το μοντέλο της Τετραπλής Έλικας, το ίδιο ισχύει και εδώ, δηλαδή οι μεταβλητές που αποτελούν την κάθε έλικα άμεσα επηρεάζουν το πώς θα αποδώσει η κάθε έλικα. Είναι σημαντικό να παρουσιαστεί ο οδικός χάρτης της διατριβής. Τα βήματα που ακολουθούνται σε αυτή τη διατριβή περιλαμβάνουν την Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, την Προτεινόμενη προσέγγιση, τα Αποτελέσματα της αξιολόγησης και της τυπολογίας. Όσον αφορά την Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, στόχος είναι να περιγραφούν σε βάθος τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα μέσα από τους ορισμούς τους, τα χαρακτηριστικά τους, την ταξινόμηση τους και τους τύπους τους καθώς και να περιγραφούν τα καινοτόμα οικοσυστήματα αλλά και τα οικοσυστήματα γενικότερα. Εξίσου σημαντικό είναι να κατανοήσουμε πώς τα επιχειρηματικά οικοσυστήματα μπορούν να συνδεθούν με το μοντέλο της Τετραπλής Έλικας μέσω διαφορετικών μελετών, πώς η αξιολόγηση αυτών των οικοσυστημάτων πραγματοποιείται σε όλα τα επίπεδα, χωρών, περιφερειών και εταιρειών, μέσω των υφιστάμενων πλαισίων όπως EIS, RIS κ.λπ. καθώς και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι μέθοδοι της Πολυκριτήριας Ανάλυσης για αυτή την αξιολόγηση. Όσον αφορά την Προτεινόμενη προσέγγιση, στόχος είναι να οριστούν οι τομείς και οι πυλώνες του νέου προτεινόμενου πλαισίου που βασίζονται σε υπάρχουσες θεωρίες όπως οι θεωρίες των Carayannis και Provance (2008), Isenberg (2011a) και Stam (2015) καθώς και οι μεταβλητές που βασίζονται σε ήδη υπάρχοντα πλαίσια. Άλλοι στόχοι είναι να παρουσιαστούν οι δύο μέθοδοι, το Non-Weighted μοντέλο και