Antea Group Archeologie 2021/167

In maart 2021 heeft Antea Group,een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor een locatie nabij de Hoofdstraat 23 in Ried (gemeente Waadhoeke, provincie Friesland). In juli 2021 heeft Antea Group een karterend archeologisch booronderzoek in navolging op het advies uit het bureauonderzoek. De directe aanleiding tot het onderzoek is het voornemen van de opdrachtgever om het bestaande sportgebouw aan de noordzijde van het kaatsveld te vervangen door nieuwbouw. Bureauonderzoek Op basis van het bureauonderzoek kan worden geconcludeerd dat binnen het plangebied sprake kan zijn van een terp(zool) en derhalve archeologische resten uit de periode ijzertijd – nieuwe tijd, en met name de Romeinse tijd en de middeleeuwen. Maar, het is ook mogelijk dat er sprake is van een inbraak-geul en tevens is het niet uitgesloten dat de bouw van de bestaande bebouwing voor verstoring van het bodemprofiel heeft gezorgd. Conform de FAMKE dient het terrein waarderend te worden onderzocht op de aanwezigheid van resten samenhangend met een terp of vlaknederzetting. Dientengevolge wordt aanbevolen om het terrein conform methode D1 van de SIKB Leidraad Karterend boren nader te onderzoeken. Een dergelijk onderzoek bestaat uit circa 10 boringen per ha. In een verspringend driehoeksgrid van 30 m tussen de raaien en 35 m tussen de boringen (met een 3 cm) guts tot zeker 2 m – mv. Hiermee kunnen eventuele oude vegetatielagen, archeologische (terp)lagen etcetera worden opgespoord. Aangezien het plangebied slechts 300 m2 groot is, zou het conform de eisen van FAMKE genoeg zijn om 0,3 boringen te zetten (dus 1). Omdat wordt zetten van slechts één boring geen betrouwbare informatie zal opleveren over het plangebied, wordt door Antea Group geadviseerd om 4 waarderende boringen te zetten (rondom de bestaande bebouwing), met als doel het bepalen van de bodemopbouw en -kwaliteit (gaafheid), het bepalen van de aan- of afwezigheid van een terp(zool) dan wel terplagen en het waarderen van de vindplaats; is er inderdaad sprake van een (deels) intacte terp(zool), en zo ja wordt deze bedreigd door de voorgenomen herontwikkeling? En zo ja, is een opgraving nodig om de archeologische vindplaats ex situ te behouden? Inventariserend veldonderzoek door middel van boringen, karterende fase De bodemopbouw is in boring 01 het meest intact en bestaat uit een dunne opgebrachte zode en egalisatiezandlaag met daaronder het natuurlijke profiel van een zandig gelaagd kleipakket dat wordt geïnterpreteerd als kwelderwal, met daaronder wadafzettingen. De top van de als kwelderwal geïnterpreteerde afzetting reikt tot 0,15 m +NAP en de bodem op circa 1,35 m -NAP. In dit pakket is aan de top een humeuze laag aanwezig die als oude ploegvoor (nieuwe tijd) wordt geïnterpreteerd. Deze humeuze laag ontbreekt in de overige boringen (is daar in meer of mindere mate verstoord). In de overige boringen is de kwelderwal in diverse gedaantes aanwezig: waarbij zowel in boringen 02, 03 als 04 sprake is van geulvulling of verspoeling. De kwelderwal is nergens in het plangebied half of goed gerijpt aanwezig. De consistentie is hooguit matig stevig voor de humeuze toplaag in boring 01 (alsook voor de geulvulling in boring 02 en 04) en bodemvorming is minimaal (weinig gley- of roestvorming). Ondanks de ligging van het plangebied nabij een bewoonde kern, zijn er geen indicatoren voor de aanwezigheid van een vindplaats: wel is een vermoedelijk akkerlaag aangetroffen uit de nieuwe tijd, maar deze heeft niet de kenmerken van een wierdelaag (noch een eerdlaag, leeflaag of oude ophooglaag). Landschappelijk is de verwachting ook laag, omdat de kwelderwal veel punten van erosie vertoont (verspoelingen en geulen, zowel binnen als aan de bovenzijde van het pakket). Ook waar de aantasting gering is, is de rijping van het pakket minimaal. Dit is vermoedelijk ook de reden dat historisch gezien deze percelen vooral (maar vermoedelijk niet uitsluitend) in gebruik zijn geweest als weiland en dus relatief ongeschikt voor beakkering en vermoedelijk ook ongeschikt voor bewoning. Het gebied lag daarvoor vermoedelijk toch te dicht bij de Rieslenk. De hogere delen van de kwelderwal, meer in de richting van de hoofdweg, zullen geschikter zijn geweest. Gezien de staat van de natuurlijke ondergrond (landschappelijke reconstructie en bestaande verstoringen) alsook de afwezigheid van indicatoren of specifieke bodemlagen die wijzen op vroegere bewoning van dit plangebied achten wij de kans klein dat met de voorgenomen ingrepen archeologische resten zullen worden verstoord. Wij adviseren de gemeente om over te gaan op vrijgave. Dit betreft een selectieadvies. Revisiebeheer De huidige revisie (revisie 01) is de tweede en daarmee definitieve versie van dit rapport. De versie is door de opdrachtgever voorgelegd aan het bevoegd gezag, in deze de gemeente Waadhoeke. Op 20 augustus 2021, liet de opdrachtgever, dhr. van der Voorn, per e-mail weten dat de bevoegde overheid akkoord is met het selectieadvies uit het rapport. Er hoefden geen wijzigingen meer te worden aangebracht in het rapport