Şehrin sahipleri kimlerdir? Mekanın mimarisi ve İstnabulda kentsel aktivizm

In recent decades urban policies in Turkey have been affected by neoliberal visions aiming to attract foreign investments. As one of the fastest growing cities and central financial hubs in the Mediterranean and Black Sea in recent years, Istanbul has been where the right to the city claims have concentrated following an unprecedented amount of construction, expansion in urban space and a rising number of inhabitants. Urban activism advocating the importance of representing the city dwellers in planning has encountered many challenges. The Gezi Park protests in May-June 2013 came in the midst of the culmination of urban landscape re-skinning and brought new dimensions to the urban struggle. Yet over the following years this movement fragmented. This thesis aims to examine one of the most important reasons why the Gezi Park protestors lost momentum. It focuses on reasons related to logics of action rather than the political restrictions that are often highlighted. It demonstrates how the shift from the right to the city to other causes in two following projects- namely the new Istanbul Airport and the planned ‘Kanal Istanbul’- resulted in weakening the movement. It explores other emerging logics of action for claiming right to the city in everyday life that might redraw the map of urban activism. The study argues that activism is more sustained on the micro level when urban planning affects the everyday life of people, hence the rise of nonmovements in global cities.Son yıllarda Türkiye'deki kentsel politikalar, ülkeye yabancı yatırımları çekmeyi amaçlayan neoliberal politikalardan nasibini almıştır. Son yıllarda Akdeniz ve Karadeniz'de en hızlı büyüyen şehirlerden ve merkezi finans merkezlerinden biri olan İstanbul, benzeri görülmemiş oranda inşaat, kentsel alanda genişleme ve artan nüfusla birlikte şehir hakkı taleplerinin yoğunlaştığı bir yer haline gelmiştir. Kentsel planlamada, şehrin sakinlerinin de temsil edilmesini savunan kentsel aktivizm birçok çıkmazla karşılaştı. İstanbul’un çehresindeki kabuk değişiminin zirvesini yaşadığı bir dönemde, Mayıs-Haziran 2013’te meydana gelen Gezi Parkı protestoları ise bu meseleye yeni boyutlar getirmiştir. Ne var ki müteakip yıllarda Gezi aktivizmi etkisini sürdüremeyip parçalandı. Bu tez, Gezi Parkı eylemcilerinin ivme kaybetmesinin en önemli nedenlerinden birini incelemeyi amaçlamakta olup siyasi kısıtlamalardansa eylem mantığıyla ilgili nedenlere odaklanmaktadır. İlaveten, İstanbul Havalimanı ve halihazırda yapılması planlanan 'Kanal İstanbul tartışılırken kentsel aktivizmden diğer siyasi meselelere nasıl bir kayma yaşandığı ve bunun da Gezi aktivizmini zayıflattığı gösterilmektedir. Bu tezde ayrıca, günlük hayatta şehir hakkı talebine dönük ortaya çıkmakta olan ve kentsel aktivizmin haritasını yeniden çizebilme ihtimalini bize sunan diğer eylem mantıkları da araştırılmıştır. Bu çalışmada, kentsel planlamanın insanların günlük hayatındaki etkisinin artmasıyla aktivizmin mikro düzeyde daha sürdürülebilir hale geldiği ve global şehirlerdeki devrimsiz hareketlerde gözlenen artışın da bundan kaynaklandığı öne sürülmektedir