Zdravstvena njega bolesnika nakon traumatske ozljede mozga

Traumatska ozljeda mozga predstavlja promjenu u moždanoj funkciji koja nastaje kao rezultat tupe ili penetrantne sile primijenjene na područje glave. Visoka učestalost traumatske ozljede mozga predstavlja veliki socioekonomski i javnozdravstveni problem u većini zemalja svijeta. Mozak je dio središnjeg živčanog sustava te je okružen lubanjom, moždanim ovojnicama i likvorom. Traumatska ozljeda glave prema kriteriju integriteta kože dijeli se na otvorene i zatvorene ozljede, a prema vremenu nastanka na primarnu i sekundarnu ozljedu glave. Također, postoji podjela prema težini na blagu, srednju i tešku ozljedu glave. U zatvorene ozljede glave pripadaju potres mozga, kontuzija mozga te intrakranijalna krvarenja u koja se svrstavaju epiduralni hematom, subduralni hematom i intracerebralno krvarenje. Zdravstvena njega bolesnika s traumatskom ozljedom mozga započinje prehospitalnim postupkom gdje se bolesnik treba stabilizirati, imobilizirati te transportirati do bolnice. Zbrinjavanje bolesnika nastavlja se na hitnom bolničkom prijemu gdje slijedi stabilizacija bolesnikovog stanja, obavljanje neurološkog i fizičkog pregleda, zbrinjavanje ozljeda te neuroradiološka dijagnostika. Najznačajnija neuroradiološka pretraga je CT mozga koji prikazuje patološke procese poput epiduralnog i subduralnog hematoma te intracerebralnog krvarenja. Kod bolesnika s težom ozljedom mozga može biti indiciran neurokirurški zahvat za koji je potrebna prijeoperacijska priprema bolesnika koja uključuje edukaciju, psihološku i fizičku pripremu te potpisivanje informativnog pristanka. Međutim, kod pojedinih bolesnika potreban je hitan operativni zahvat za čiju klasičnu prijeoperacijsku pripremu nema vremena. Nakon operativnog zahvata bolesnik se smješta na daljnje zbrinjavanje u jedinicu intenzivnog liječenja ili na neurokirurški odjel. Glavna odrednica liječenja bolesnika s traumatskom ozljedom mozga u jedinici intenzivnog liječenja i na neurokirurškom odjelu podrazumijeva praćenje neurološkog statusa i intrakranijalnog tlaka te sprječavanje nastanka sekundarnih oštećenja i komplikacija. Hiperbarična oksigenacija je jedan od terapijskih postupaka koji omogućuje smanjenje intrakranijalnog tlaka, te se katkada koristi u liječenju bolesnika s traumatskom ozljedom mozga. Najčešći problemi koji se javljaju kod bolesnika s traumatskom ozljedom mozga su: rane zbog dugotrajnog ležanja, ortopedski deformiteti, gubitak kornealnog refleksa, periorbitalna ekhimoza, periorbitalni edem, diplopija, inkontinencija, opstipacija, proljev i infekcija. Značajnu ulogu u zbrinjavanju bolesnika s traumatskom ozljedom mozga ima medicinska sestra koja provodi zdravstvenu njegu te svojim intervencijama te intervencijama s drugim članovima tima rješava nastale poteškoće i komplikacije. Zdravstvena njega bolesnika s traumatskom ozljedom mozga je veoma složena te zahtijeva visokospecijalizirana znanja i vještine medicinske sestre