Influence of ecological factors and stand characteristics on natural sessile oak (Quercus petraea agg. Ehr.) forest regeneration on Fruška Gora mountain

U radu su proučavani ekološki i sastojinski uslovi u monodominantnim sastojinama hrasta kitnjaka, u 2 definisane ekološke jedinice: šuma hrasta kitnjaka sa trepljastim šašem (Quercetum petraeae caricetosum pilosae Jov. 1975) na ilimerizovanom zemljištu (luvisol) na peščaru i šuma hrasta kitnjaka sa šumskim vijukom (Festuco drymeiae-Quercetum petraeae Jank. 1974) na kiselom smeđem i ilimerizovanom zemljištu na peščaru na području NP „Fruška Gora“. Cilj rada je da se, na osnovu proučenih uslova sredine, proučenog sastojinskog stanja, režima svetlosti, mikroklimatskih uslova i karakteristika podmlatka, predloži najpovoljniji metod prirodnog obnavljanja u čistim sastojinama kitnjaka na području istraživanja na osnovu kojih bi se njihovo stanje unapredilo. Istraživanja su realizovana na 9 oglednih površina kvadratnog oblika veličine 0,25 ha (50 x 50 m) - 4 u prvoj ekološkoj jedinici i 5 u drugoj. Za utvrđivanje režima svetlosti i elemenata podmlađivanja u okviru postojećih oglednih površina izdvojeno je još 9 podmladnih površina veličine 400 m2, odnosno (20 x 20 m). Terenska istraživanja su sprovedena u periodu od 2007-2010. godine. Kriterijumi za izbor objekata istraživanja izvršeni su na osnovu približne jednolikosti sastojinskog stanja i raznolikosti stanišnih uslova sa ciljem da se obuhvate raznolikosti u čistim izdanačkim kitnjakovim šumama. Proučavane sastojine kitnjaka su dominantno izdanačkog porekla, zrele, nepotpunog do potpunog sklopa 0,5-0,7, starosti od 96 do 127 godina, izražene jednodobnosti, bez prisustva drugog sastojinskog oblika. Javljaju se na svim ekspozicijama, na nadmorskoj visini od 385 do 476 m i nagibima od 6-320. Za definisanje klime istraživanog područja korišćeni su podaci za klimatološke stanice Iriški Venac, Gladnoš, Sremski Karlovci, Šid, Sremska Mitrovica za period 1965-1990. godina. Primenom izračunatih linearnih gradijenata definisane su vrednosti klimatskih elemenata za utvrđene nadmorske visine na kojima se javljaju proučavane šume hrasta kitnjaka – donju i gornju granicu njihovog visinskog pojasa (400-500 m n.v.)...Ecological and stand conditions in monodominant sessile oak stands were researched in two defined ecological units: forest of sessile oak with hairy sedge (Quercetum petraeae caricetosum pilosae Jov. 1975) on ilimerised soil (luvisol) on sandstone and forest of sessile oak with roadside fescue (Festuco drymeiae-Quercetum petraeae Jank. 1974) on dystric brown soil and luvisol on sandstone, in “Fruška Gora” national park. The aim of the work was to propose the best method of natural regeneration in pure sessile oak stands in investigated area, based on researched environment conditions, stand state, light regime, microclimate conditions and regeneration characteristics, in order to advance the state of these stands. Research was realized on nine square shape sample plots dimensions 0.25 ha (50 x 50 m) – four in the first ecological unit and five in the second. For assessing of light regime and regeneration elements within existing sample plots additional nine regenerating areas with dimensions 400 m2, i.e. (20 x 20 m) were set aside. Field research was done in period 2007-2010. years. Criteria for establishing research objects were based on nearly equal stand conditions and diversity of site conditions in the aim to encompass diversity of pure sessile oak forests. Researched sessile oak stands are dominantly coppice forests, ripe, with canopy level 0.5-0.7, even aged, 96 to 127 years old, with no other stand form. They occur on all aspects, at the elevation between 385 to 476 m above sea level, and inclinations 6-320. For climate defining in the researched area, data of climatic stations Iriški Venac, Gladnoš, Sremski Karlovci, Šid, Sremska Mitrovica for period 1965-1990. years were used. Calculated linear gradients were employed for the definition of values of climate elements in the elevations on which sessile oak stands occur – the lower and upper border of their altitudinal belt (400-500 m a.s.l)..