PROMONTORE ANTICA

Premanturski poluotok, u starim pisanim izvorima spominju Strabon (Geografìja, VII, 314), Pomponija Mele (Korografìja, II, 57), Stefanos iz Bizanta (geografski leksikon). Pietro Coppo izradio je na drvetu 1525. g. ugraviran primjerak karte Istre s urezanim natpisom Promunturium Polaticum, a u svom djelu Del sito de Listria takoder opisuje premanturski kraj. Prospero Petronio u rukopisu Memorie sacre e profane dell\u27lstria iz 1681. g. opisuje Premanturu i navodi podatke Filipa Ferrarija (Lexicon Geografico iz 1674) i Giovanija A. Maginija (Atlante Italia iz 1620). Prema poznatim i za sada oskudnim arheoloskim podacima, te analizom dostupnih povijesnih i literarnih vrela, pisac okvirno iznosi podatke o naseljenosti premanturskog poluotoka veé u brancano doba (Crveno brdo, Gradina). Na tom prostom bilo je locirano u antici nekoliko rimskih gospodarskih imanja- villa rustica (Runke, Mocila), kojih se trag zadrzao u vremenu kasne antike i ranog srednjeg vijeka. Nalaz dvaju antickih natpisa (grcki i latinski) nedvojbeno govori o postojanju rimske nekropole, a broncana statueta Minerve o utemeljenom stovanju oficijelnog bozanstva rimskog panteona. Autorica, na kraju, zakljucuje da znacajan geografsko-strateski polohj Premanture kontinuirano odoljeva devastaciji i depopulaciji tokom stoljeéa antike, a zitelji su na ovom lokalitetu, nastavljajuéi tradiciju prethodnika, nalazili gospodarsku opravdanost svog postojanja (stocarstvo, ribarstvo, uzgoj vinove loze i maslina, trgovina ulja i vina, kamenoklesarstvo)