IL TRAMONTO DELLA CIVILTÀ ROMANO-BIZANTINA NEL CASTELLO DI NESAZIO

Prvi dio rada odnosi se na rezultate arheoloske revizije izvedene izmedu 1974. i 1977. god. na podrucju starokrséanske bazilike gemi ne koji su produbili, razjasnili i djelomice ispravili neka dosadasnja saznanja. Otkrivenoje pet kulturnih slojeva: prahistorijski, stariji rimski, mladi rimski, starokrséanski i srednjovjekovni. Stariji rimski sloj obogaéenje za veéu povrsinu plocastog poda i siroki bocni ulaz veée gradevine javnog znacaja, podignute sjeverno od forumskog portika. Mladem rimskom sloju pripada procelje horreuma s unutrasnjim lezenama, a njegovi izravnani ostaci posluzili su kao temeljni zid zaceljajuzne crkve. Odmah uz istocni zavrsetakjuznog uzduznog zida crkve iskopanaje rampa od kamenih ploca kojaje vodila u prvi kat sveéenicke kuée, izgradene gotovo istovremeno s bazilikom (prva poi. V st.). Najznacajniji rezultati postignuti su kod odredivanja prvobitnog izgleda bazilike gemine. Pretpostavka o postojanju slobodno stojeée »sirijske« apside u sjevernoj crkvi je go tovo neprihvatljiva (u pitanju je jednostavna polukruzna sveéenicka klupa), juzna crkva bilaje veé u prvoj ijedinoj fazi gradnje dvoranska crkva, a ne trobrodna bazilika, a nakon rusenja (poc. VII st.) sluzili su pojedini dijelovi bazilike gemine u adaptiranom obliku iskljucivo u profane svrhe. U toku radova iskopani su i dijelovi starokrséanskoga kamenog pokuéstva, a utvrdene su i neke osebujnosti zidanja (»opus incertum«, upotreba spolija, zidovi bazilike polozeni su katkad na starije zidove odnosno na njihov plocasti i mozaicni pod, a samo iznimno na izravnani sloj rusevina starijih zdanja). U drugom dijelu rada slijedi prikaz metalnih i keramickih nalaza za koje je s krajem VI st. dan »terminus ante quem« za njihovu izradu i koji pruzaju prema tome vazan kronoloski oslonac za proucavanje analogne grade sa uzega i sirega geografskog prostora