IL MOSAICO ALTOMEDIEVALE DI PARENZO

Il presente lavoro prende in esame l\u27ascendenza stilistica e l\u27analisi comparativa del mosaico preromanico del Yescovado di Parenzo, ritrovato durante i lavori di riassetto della Collezione dei mosaici e dei monumenti in pietra assieme ad alcune altre sculture ed epigrafi di cui non si era mai curata la pubblicazione. L\u27autore propende per una ben definita datazione altomedievale, ovvero al tempo delle lotte caroli ngio-bizantine per la supremazia sull\u27Adriatico settentrionale. Questo frammento, che a prima vista risultava essere così modesto, diventa molto importante per capire lo sviluppo dell \u27arte e degli altri rapporti nell \u27 Istria altomedievale e per una più completa comprensione del problema della continuità adriatico-bizantina.Medu neobjelodanjenim materijalom iz poreèkog episkopija, pored znaèajnog natpisa za stupnjevanje pravnog i urbanog razvoja rim skodobnog Poreèa, uz zanimljive ulomke starokr~éanske i ranosrednjovjekovne skulpture, zamjeéen je osobit ulomak mozaika. T ab la skinutog podnog mozaika izlo2ena je u prizemnom prostoru Zbirke mozaika i kamenih spomenika episkopija. Spomenuti predmeti uglavnom su u reèeni prostor dospjeli iz kompleksa Eufrazijeve bazilike, ali osim skulpture, postoje i neki mozaici ~to potjeèu sa podruèja memorija starokr~éanskog cemeterija i Istarske sabornice. Istarska sabornica s regionalnim parlamentom iz 19. stoljeéa nalazila se u crkvi sv. Franje, koja je sagradena na podruèju starokr~éanske crkve sv. Tome Apostola. Za na~u tablu skinutog mozaika, ~to je prepoznata kao predromanièka, predla2e se porjeklo upravo sa pavimentuma sv. Tome Apostola ili samostana koji je mogao postojati uz crkvu i prije ranog srednjeg vijeka. N a tom su prostoru u tijeku arheolo~ka istra2ivanja pa se treba nadati novi m nalazima i saznanjima. Obzirom na vrijednost mozaika, objavljen je bez navodenja drugih istarskih i uopée jadranskih primjera, te doveden u vezu s najblizim analogijama iz krstionice u Cividalu i crkve sv. Mihovila (San Michele) u Cervignanu. Datiran je razdobljem od nastanka Mauricijevog ciborija u Novigradu (oko 780. godina), do pocetka 9. stoljeéa. Kronolo~ki bi bilo moguée smjestiti ga nakon primjerka table iz Kalistovog baptisterija i prije mozaicke cjeline iz Cervignana. Iako je mozaik prepoznatljivog oblika s motivom kriza od ljiljana, te na neki naCin upotpunjuje grupu uz spomenute friulanske primjerke, u radu se naznacuje ranobizantska tradicija kao osnovna znacajka stila ~to ga reproduciraju mozaicari u novoj karolin~koj realnosti, prepoznatljivoj u umjetnosti Istre i rnnogim utjecajima u zaledu istocnojadranske obale. N a primjerima mozaika prva je takova cjelina Maksencijev kor u patrijarhalnoj bazilici u Aqileji iz treéeg decenija 9. stoljeéa, a takoder uz stopu desne strane apside sadrzi u podnom mozaiku izradeni motiv kriza od ljiljana. Do sada je ovaj ulomak prva objava jednog ranosrednjovjekovnog mozaika u Istri i Hrvatskoj, a druge postojeée ostavlja se za obradu na drugom mjestu uz nadu da ée istrazivanja poveéati njihovu brojnost