POMERANJE IZGOVORA OD »GORNJE« KA »DONJOJ« VARIJANTI

Dva su uobičajena načina izgovora glasova š, ž, č i dž u srpskohrvatskom: »gornji« (apikalni), »tvrdi« — s vrhom jezika prema alveolama i »donji« (predorsalni)f »umekšaniji« — s vrhom jezika prema donjim sjekutićima. Ispitujući izgovor tih glasova 1960. godine, autorica je našla da je 80% učenika jedne beogradske osnovne škole (od ispitanih 224) koristilo »gornju« varijantu. U ponovljenom ispitivanju nakon 24 godine, 1984, a na znatno većem i dobno heterogenijem uzorku, autorica nalazi da samo 37% beogradskih učenika upotrebljava »gornju« varijantu (i 13% odraslih iz raznih krajeva). Taj pomak prema predorsalnom, »donjem« izgovoru, smatra autorica, moguće da je uzrokovan sociolingvističkim faktorima (miješanje stanovnika) i fonetskim (donju varijantu smatra lakšom za izgovor). Te razlike u izgovoru glasova š, ž, č i dž djeluju i na izgovor glasova t, d, n, s, z, c i r