PRELOKATIVNOST KAO SHEMATIČNO ZNAČENJE HRVATSKOGA GLAGOLSKOG PREFIKSA PRED-

Criticising the traditional approach, according to which verbs formed with the same prefix form a cluster of homonymous relations, in this paper we introduce the concept schematic meaning which links together the quite distinct specific meanings of different verbs sharing a prefix. In the case of the Croatian verbal prefix pred- and its allomorph pret- this schematic meaning can best be characterised as the superschema of pre-locativity. This superschema characterises both the prototypical and the peripheral cases, whereby their (non)prototypicality derives from the conceptual status of and relations among the agentive trajector, trajector and landmark as the superschema’s conceptual substructures. A cognitive model based on conceptual networks allows us to characterise the category of verbs prefixed by pred- as a category exhibiting prototype effects; the schematic meaning establishes a motivated link between their diverse specific meanings and creates a semantic unity within the apparent semantic diversity.Kritizirajući tradicijski pristup prema kojemu glagoli tvoreni istim prefiksom tvore skup homonimnih odnosa, u ovom se radu uvodi pojam shematičnoga značenja koje ujedinjuje i povezuje različita specifična značenja glagola tvorenih istim prefiksom. U slučaju hrvatskoga glagolskog prefiksa pred- i njegova alomorfa pret- to se shematično značenje može definirati kao supershema prelokativnosti. Ta supershema obuhvaća kako prototipne tako i rubne slučajeve, pri čemu se (ne)prototipnost izvodi i iščitava iz konceptualnoga statusa i odnosa koji se uspostavljaju između agentivnoga trajektora, trajektora i orijentira kao konceptualnih podstruktura različitih scenarija kojima se elaborira supershema. Kognitivni model, utemeljen na konceptualnosemantičkim mrežama, omogućuje nam da kategoriju glagola prefigiranih prefiksom pred- definiramo kao kategoriju temeljenu na efektu prototipa, a shematičnim značenjem uspostavlja se motivacijska nit između različitih specifičnih značenja te se na taj način omogućuje semantičko jedinstvo kategorije unatoč specifičnim semantičkim razlikama