Investigation of antioxidant activities of some plant leaves used as salad-spices

DoktoraBu çalışmada dereotu (Anethum graveolens L.), kuzukulağı (Rumex acetosella L.), gelincik (Papaver rhoeas L.), roka (Eruca sativa Mill.) ve tere (Lepidium sativum subsp. sativum) bitkilerinin antioksidan aktiviteleri çeşitli metodlarla incelenmiştir. Bu amaçla bitkiler kurutulup öğütüldükten sonra su, etanol ve aseton çözücüleri kullanılarak ekstraksiyonları yapıldı. Herbir ekstraktın Folin-Ciocalteu ayıracı ile toplam fenolik madde içeriği, DPPH serbest radikali giderme aktivitesi, ferrik tiyosiyanat (FTC) metodu ile toplam antioksidan aktivitesi, metal iyonlarını şelatlama kapasitesi, süperoksit radikali giderme aktivitesi ve indirgeme kapasitesi tayin edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ?-tokoferol, askorbik asit, BHT ve BHA standart maddeleriyle kıyaslanarak değerlendirilmiştir. Su, etanol ve aseton çözücüleriyle gerçekleştirilen ekstraksiyonlar sonucunda, çalışılan tüm bitkilerin ekstrakte edilebilen madde miktarları 21,66-488,35 mg/g kurutulmuş bitki materyali arasında bulundu. En yüksek ekstraksiyon verimleri su ekstraktlarında gözlendi. Toplam fenolik madde tayini sonucu, ekstraktların toplam fenolik madde miktarlarının gallik asit eşdeğeri olarak 49,63±2,5-127,55±14,48 mg/g aralığında; kateşol eşdeğeri olarak 24,08±1,67-76,03±9,66 mg/g aralığında değiştiği belirlendi. En yüksek miktarlar kuzukulağı ve gelincik ekstraktlarında tayin edildi. Serbest radikal giderme aktivitesinden elde edilen verilere göre kuzukulağının etanol ekstraktı, dereotu ve gelinciğin etanol ve su ekstraktları standart maddelerle karşılaştırılabilir düzeyde DPPH giderme aktivitesi gösterdi. Bitki ekstraktlarının toplam antioksidan aktivitesi linoleik asit emülsiyonunda değerlendirildi. Elde edilen sonuçlara göre dereotunun su ekstraktı, kuzukulağı, gelincik, roka ve terenin su ekstraktlarının 100 µg/mL konsantrasyonları haricindeki tüm ekstraktlar etkili ve yüksek oranlarda antioksidan aktivite gösterdiler. Metal şelatlama aktivitesi tayininde Fe2+ çözeltisi kullanıldı, sonuçlar EDTA ile kıyaslandı. Dereotu, gelincik ve terenin su ekstraktları, kuzukulağı ve rokanın etanol ekstraktı diğer ekstraktlara göre yüksek metal şelatlama aktivitesi gösterdi. Süperoksit radikali giderme aktivitesinde PMS/NADH/O2 sisteminde O2- radikali oluşturuldu ve ekstraktların bu radikali giderebilme kapasiteleri incelendi. Çalışılan ekstraktlardan sadece su ekstraktlarında; kuzukulağı>gelincik>dereotu> roka>tere sıralamasına göre aktivite gözlendi. H2O2 giderme aktivitesinde, ekstraktların 250 µg/mL ve 400 µg/mL konsantrasyonlarında aktivite tayin edildi. En yüksek H2O2 giderme oranları kuzukulağı etanol, dereotu su ve roka aseton ekstraktlarında belirlendi. İndirgeme kapasitesi tayini yönünden; bütün bitki ekstraktlarının standartlarla kıyaslandığında yüksek aktiviteye sahip olmadığı gözlendi. İndirgeme kapasitesi yetenekleri gelincik>kuzukulağı>dereotu>roka>tere şeklinde sıralama gösterdi. Anahtar kelimeler: Anethum graveolens L., Rumex acetosella L., Papaver rhoeas L., Eruca sativa Mill., Lepidium sativum subsp. sativum, antioksidan aktivite, DPPH, fenolik madde.In this study, the antioxidant activities of dill (Anethum graveolens L.), sorrel leaf (Rumex acetosella L.), corn poppy (Papaver rhoeas L.), rocket (Eruca sativa Mill.) and cress (Lepidium sativum subsp. sativum) were investigated by using different methods. For this purpose, after the plants were dried and ground to fine powder, their extractions were done by water, ethanol and acetone as solvent. The antioxidant activities of all extracts were assayed with the various methods including total phenolic compound contents by Folin-Ciocalteu reagent (FCR), DPPH free radical scavenging activity, total antioxidant activity by using ferric thiocyanate (FTC) method, metal chelating capacity, superoxide anion scavenging activity, and reducing power. The obtained results were compared by using -tocopherol, ascorbic acid, BHT and BHA as standard. The extractable compound of all studied plants were found in the range of 21,66-488,35 mg/g dried plant at the and of the extractions carried out by water, ethanol and acetone as solvent. The best extraction yield was observed in water extracts. In the total phenolic compound assay, total phenolic compound amounts of extracts were determined to be 49,63±2,5-127,55±14,48 mg/g as gallic acid equivalent; 24,08±1,67-76,03±9,66 mg/g as catechol equivalent. The highest amounts were found in the sorrel leaf and corn poopy extracts. According to obtained results from the assay of free radical scavenging activity, the ethanol extract of dill, the water and ethanol extracts of dill and corn poppy showed DPPH scavenging activity, which is comparable with standard compounds. Total antioxidant activities of plant extracts were assayed by using linoleic acid emulsion. According to obtained results; all of extracts exhibited effective and high antioxidant activity except of the water extracts of dill, and the water extracts of corn poppy, sorrel leaf, rocket and cress at 100 µg/mL concentration. Metal chelating effect of samples were carried out by using Fe2+ solution, and the results were compared with EDTA. The water extracts of dill, corn poppy, and cress, the ethanol extracts of sorrel leaf and rocket showed the higher chelating activity Fe2+ ions than the other extracts. For measurement of superoxide anion scavenging activity, O2?- radical was generated by PMS/NADH/O2 system, and the abilities of all extracts to scavenge O2?- activity were determined. It was observed the activity only in the water extracts. O2?- radical scavenging activity of those samples followed the order: sorrel leaf>corn poppy >dill>rocket>cress. In the H2O2 scavenging activity assay, the scavenging activities of extracts determined at concentrations of 250 µg/mL and 400 µg/mL. The high H2O2 scavenging effects were observed the ethanol extract of sorrel leaf, the water extract of dill and the acetone extract of rocket. When the reductive capabilities of all samples were compared to reference compounds, it was observed they haven?t high activities. The reducing capacity of all extracts followed the order: corn poppy >sorrel leaf >dill>rocket>cress. Key words: Anethum graveolens L., Rumex acetosella L., Papaver rhoeas L., Eruca sativa Mill., Lepidium sativum subsp. sativum, antioxidant activity, DPPH, phenolic compound