A MEMORANDUM BY A BRITISH OFFICER ABOUT THE MILITARY POSITION ON THE MONTENEGRIN FRONTIER DURING THE RUSSO-TURKISH WAR OF 1877-1878

1875 yılında Hersek'te çıkan isyan kısa sürede gelişerek Şark Meselesi'nin yeni bir krizine başlangıç teşkil etmiştir. Avrupa güçler dengesi çerçevesinde Büyük Güçlerin müdahalesiyle kriz uluslararası bir sorun haline gelmiştir. Osmanlı Devleti'ni zor durumda bırakan bu isyanı takip eden süreçte yaşanan 1876 Bulgar İsyanı, 1876 Osmanlı-Sırp-Karadağ Savaşı, 1876 İstanbul (Tersane) Konferansı ile Panslavizm tüm ağırlığını hissettirmiş ve nihayet 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na sebep olmuştur. Savaş sırasında Osmanlı hudut bölgelerinde incelemelerde bulunan İngiliz istihbarat subayı Yüzbaşı F.C.H. Clarke, gönderdiği raporlarla ülkesini bilgilendirmekteydi. Çalışmada Yüzbaşı Clarke'ın 1877 yılı Ekim ayında TürkKaradağ sınırındaki askerî duruma dair hazırladığı memorandumu çerçevesinde Osmanlı Devleti ile Karadağ arasındaki sınır bölgesinde her iki tarafın askerî durumu ele alınacaktırThe revolt in Herzegovina in 1875, constituted the beginning of a new crisis in the Eastern Question. Within the balance of European Powers, this crisis had become an international problem with the intervention of the Great Powers. The course following the revolt had left Ottoman Empire in a difficult position and Pan-Slavism made feel the full weight for Ottomans during the period with the events like the Bulgarian Rebellion of 1876, Ottoman-Serbian-Montenegrin War of 1876, The Conference of Istanbul (Tersane) in 1876, and finally, these events caused to the “War of 93” known as the Russo-Turkish War of 1877-1878. During the war time, British intelligence officer Captain F.C.H. Clarke informed his country with his reports regarding the Ottoman Balkan frontiers. In this paper, the military position on both sides of the frontier between the Ottoman Empire and Montenegro will be discussed within the framework of Captain Clarke’s memorandum dated as October 1st, 187