The urban transformation in Edirne in 15th Century

Edirne coğrafi olarak bulunduğu konum nedeniyle bölge tarihi için fevkalade önemli bir rol oynamıştır. Traklar’dan Osmanlı’ya kadar yönetimsel ve idari açıdan görevler üstlenmiştir. Bu durum neredeyse tüm tarihi boyunca defalarca istilaya uğramasına ve fiziki olarak çöküşüne neden olmuştur. Edirne’nin ihtişamlı mimari örnekleriyle mamur hale getirilmiş bir kültür kentine dönüşmesi Osmanlı döneminde gerçekleşmiştir. XIV. yüzyılda Balkanlara geçen ve bu coğrafyada kalıcı olma fırsatı yakalayan Osmanlıların Dimetoka’yı, Edirne’yi ve en genel şekliyle Trakya’yı fethi, sonuçları itibarıyla bölgenin toplumsal, siyasal ve ekonomik yapısında büyük değişikliklere neden olmuştur. Osmanlının Balkan fütuhatının ilerlediği, bölgenin güvenliğinin arttığı bir aşamada Edirne’nin kale dışı yerleşimleri oluşmaya başlamıştır. Bu süreç en genel şekliyle, Osmanlı fethinden yaklaşık 40 yıl sonra, Yıldırım Bayazıd devrinin sonrası olarak tarif edilmektedir. Bu çalışma, Edirne’nin, 1361 yılındaki fetihten sonra Osmanlı kentine dönüşümünün zaman ve mekân boyutuyla somutlamayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşabilmek için yöntem olarak, Osmanlı kent planının temel belirleyicileri olarak kabul edilen, dini ve sosyal yapılar etrafında şekillenen mahalleler, Osmanlı kentinin niteliği itibarıyla kent merkezini tanımlayan ticari yapılar ve fonksiyonu itibarıyla kentin yeni iskân sahalarını tanımlama özelliğine sahip hamamların kent haritalarına yerleştirilmesi kullanılmıştır. Kent mekânını fiziksel olarak tanımlanmasını kolaylaştıran bu yapılar, aynı zamanda inşa tarihleri ya da banilerinin kimlikleri aracılığıyla, fiziksel dönüşümün zaman boyutunun tespit edilmesine de olanak vermişlerdir. Tüm bu yapıların kronolojik olarak yerleştirildiği haritalarda görülmektedir ki, parsel düzeyinde toplumsal yapının niteliklerine bağlı olarak plansız, spontane bir karar süreci olsa da kentsel ölçekte Edirne’nin XV. yüzyıl kentsel dönüşümünde bu yapılar bir planlama öğesi olarak kullanılmıştır. Farklı tipolojilerdeki yapıların, kent planında kendi içinde ilişkisel bir düzende yerleştirilmeleri, bir master planın varlığına işaret etmektedir.Edirne had an important role in the history of the region because of its geographical location. It functioned as administrative center from ancient times to Ottoman period. For this reason, the city was invaded and physically destroyed countless times throughout history. During the Ottoman period, the city prospered and developed with important architectural monuments. After coming to Balkans in 14th century, Ottomans had the opportunity to stay in the region permanently and the occupation of Didymoteicho, Edirne and, generally, the Thrace by the Ottomans had significant social, political and economic consequences. As Ottomans’ Balkan conquests went on and the security of the region was sustained, the settlements outside of the fortresses started to develop. It is generally assumed that this process took place 40 years after the conquest, after the period of Yıldırım Beyazıd. In this study, the physical and temporal dimensions of the transformation of Edirne to an Ottoman city after its conquest in 1361 are analyzed. To this end, religious and social structures which serve as landmarks around which neighborhoods had developed are located as the determinants of the main structure of the city plan. In addition, commercial structures which defines city centers and public baths which functions to define new areas of settlement in Ottoman cities are located on the city map. In addition to define the physical transformation of the city, the construction dates and the names of the financial provider of these structures allow the temporal analysis of the transformation which took place. The chronological maps which display the locations of these structures shows that, although the development in the parcel scale took place via spontaneous decision-making processes, these defining structures functioned as elements of planning in urban scale for the transformation of Edirne in the 15th century. The order which was defined by the relationship between these buildings with various typologies indicates the existence of a master plan