The effects of the food preservatives on sialic acid level and membrane glycosaminoglycans of the rat tissues

DoktoraBu çalışmada, hazır gıdalarda katkı maddesi olarak kullanılan sodyum benzoat ve sitrik asitin, sıçan karaciğer ve böbrek dokuları glikozaminoglikanları (GAG) ve sialik asitleri üzerindeki etkileri histolojik ve biyokimyasal olarak incelendi. Sodyum benzoat (2442 mg/kg/gün) ve sitrik asit (7020 mg/kg/gün) 10 gün süreyle günde bir defa olmak üzere gavaj yoluyla hayvanlara uygulandı. On günlük deney süresinin sonunda yapılan incelemelerde : 1) Hayvanların vücut ağırlıklarında anlamlı bir değişiklik gözlenmedi; 2) Organ ağırlıkları ölçümlerinde, sadece sitrik asit grubunun karaciğerinde anlamlı bir artış tespit edildi (p < 0.05); 3) Serum sialik asitinin sodyum benzoat grubuna ait hayvanlarda önemli ölçüde azaldığı (p< 0.05), sitrik asit grubunda ise anlamlı bir değişikliğin olmadığı görüldü; 4) Sodyum benzoat grubuna ait hayvanların hem karaciğer hem de böbrek dokularında sialik asit miktarlarının önemli olarak azaldığı (p< 0.0001), sitrik asit grubunda ise karaciğer dokusunda anlamlı bir değişiklik görülmez iken, böbrek dokusunda sialik asit seviyesinin önemli olarak arttığı saptandı (p< 0.0001). 5) Mikroskobik incelemeler sonucunda, sitrik asit ve sodyum benzoatın hem karaciğer hem de böbrekte dejeneratif değişikliklere neden olduğu gözlendi. 6) Nötral GAG'ların gösterilmesi için yapılan Periodik asid-Schiff (PAS), asidik GAG'lar için Alcian blue (AB) uygulaması sonucunda, karaciğerde nötral GAG' ların daha çok ekstraselüler alanlarda, buna karşılık asidik GAG' ların intraselüler alanlarda yoğunlaştığı görüldü. Sitrik asit uygulamasının GAG' larda azalmaya neden olduğu, sodyum benzoat uygulamasının ise nötral GAG'larda azalma meydana getirirken, asidik GAG'ların artışına neden olduğu gözlendi. Böbrek dokusunun korteks bölgesinde asidik GAG'ların çok az, nötral GAG'ların yoğun olduğu; medulla bölgesinde ise, nötral GAG'ların ve asidik GAG'ların kortekse oranla daha yoğun olduğu gözlendi. Sitrik asit ve sodyum benzoat uygulamasının böbrek GAG'larında artış meydana getirdiği görüldü. 7) Membranlarda sialik asitlerin görülebilmesi için yapılan rutenyum kırmızısı (RR) uygulaması sonucunda, karaciğerde sitrik aside bağlı önemli bir değişiklik görülmez iken, böbrek dokusunda tubül hücelerinin mikrovilluslarında boyanmanın daha belirgin olduğu gözlendi. Sodyum benzoat grubunda ise, hem karaciğer hem de böbrekte RR boyanması açısından kontrol grubuna oranla çok belirgin bir fark görülmedi. Anahtar kelimeler: Glikozaminoglikan, sialik asit, besin koruyucu, karaciğer, böbrek, sıçan.In this study, histological and biochemical effects of the sodium benzoate and citric acid, which are used as an addition agent in ready food, on glicasaminoglycane (GAG) and sialic acid of the rat liver and kidney tissues were investigated. Sodium benzoate (2442 mg/kg/gün) and citric acid (7020 mg/kg/gün) were given to the animals once a day for ten days via gavage. At the end of the experimental period, following results were obtained: 1- No significant change in the body weight of the animals was observed. 2- In the organ weight measurements, the only significant rise was determined in the liver of citric acid group (p<0.05). 3- It was determined that serum sialic acid decreased significantly in sodium benzoate group (p< 0.05) and that there is no significant change in the sitric acid group. 4- It was determined that the amount of total sialic acid decreased significantly in both liver and kidney tissues of animals in the group of sodium benzoate (p< 0.0001). Although there was no significant change in liver of sitric acid group, the amount of total sialic acid level increased significantly in the kidney tissues (p< 0.0001). 5- As a result of microscobic investigation, it was observed that sodium benzoate and sitric acid caused degenerative changes both in liver and kidney. 6- As a result of asidic GAGs for Alcian Blue (AB) and Periodic acid-Schiff (PAS) for Neutral GAGs application, it was determined that neutral GAGs were existent more in extracellular area, but acidic GAGs were denser in intracellular area in liver. It was observed that citric acid caused decrease in GAGs, on the other hand sodium benzoate caused decrease in neutral GAGs and caused increase in acidic GAGs. In kidney tissues, acidic GAGs were very few but neutral GAGs were dense in cortex area; but in medullar area, neutral GAGs and acidic GAGs were denser than cortex area. It was observed that Sitric acid and sodium benzoate application caused increases in kidney GAGs. 7- As a result of Rutenium Red (RR) application which was conducted in order to determine sialic acid in membrane, no significant change occured in liver, but it was seen that stained parts were more clear in microvilli of tubular cells of kidney tissues. There wasn?t much difference for RR staining in sodium benzoate group in proportion to control group both in liver and kidney. Key words: Glicasaminoglycanes, sialic acid, food protective, liver, kidney, rat