Non-muslims artworks in central district and villages of Kırklareli

Yüksek Lisans TeziOsmanlı Devleti içerisinde, Osmanlı vatandaşı olup, Müslüman olmayan halklara gayrimüslim denmektedir. Rum, Bulgar, Yahudi, Ermeni ve diğer milletlerden oluşan gayrimüslimlere, İmparatorluğun ilk dönemlerinde çeşitli haklar tanınmış ancak, dini vb. yapıların yapılmasında kısıtlamalar getirilmiştir. 19. Yüzyılda ilan edilen Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Kanuni Esasi ile başlayan süreç, gayrimüslimleri vatandaşlık hak ve ödevleri bakımından Müslimler ile eşit hale getirmiş, 19. Yüzyılın ortalarında ve 20. Yüzyılın başlarında çeşitli yasak ve kısıtlamaların kaldırılması sonucu olarak, gayrimüslimlerce kilise, sinagog, okul, yetimhane, hastane vb. sanat eseri sayılabilecek pek çok yapı inşa edilmiştir. Bu eserler hakkında yapılan bilimsel çalışma sayısı yok denecek kadar azdır. Kırklareli Merkez İlçe ve Köylerinde bulunan, gayrimüslimlere ait eserleri ele alan bu araştırmada, Merkez İlçe ve Merkez İlçeye bağlı 3 belde ile 40 köy incelenmiştir. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, Tapu Sicil kayıtları, Kültür Varlıkları Envanteri ve çeşitli akademik ve yerel kaynakların araştırılması sonucunda elde edilen bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi ile yapılan yüzey araştırmaları sonucunda, gayrimüslimlere ait pek çok dini mimari, sivil mimari örneği yerleşim yerleri başlığı altında kataloglanarak tek tek tanıtılmıştır. Yapılan bu araştırmanın Kırklareli Gayrimüslim Eserleri ile ilgili yapılacak çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Kırklareli, Kırkkilise, Lozengrad, Gayrimüslim eserleriAbstractThe peoples who are the citizens of Ottoman Empires but aren't Muslims are called Non-Muslims. Non-Muslims who consist of Greek, Bulgarian, Jewish, Armenian and other nationalities were granted various rights in the first periods of the Empire, however, constructing religious buildings were restricted. The process that was begun with the Edicts of Tanzimat, Islahat and 'Kanuni-Esasi' (Legal Basis) that was declared in the 19th century has made Non-Muslims equal in tems of rights and duties of citizenship and many structures such as churches, schools, orphaneges, synaogues, hospitals that may be presumed Works of art has been built by Non-Muslims as a result of having abolished some restrictions and prohibitions. Scientific studies about these artworks are very rare. Kırklareli Central District and 3 towns and 40 villages connected to Central District have been investigated in this research which dealed with artworks of Non-Muslims in Central District of Kırklareli and its villages. As the result of surveys that has been done by evaluating documents and datas obtained as a result of investigating Prime Ministery Ottoman Archives, Land Registory Records, Inventory of Cultural Assets and various local and academic resources, many samples of Religious Architecture and civil architecture belonging to Non-Muslims has been introduced particularly and cataloged under the title of settlements. It is thought that this research will shed light on studies that will be conducted on the artworks of Non-Muslims of Kırklareli. Key Words: Kırklareli, Kırkkilise, Lozangrad, Artworks of Non-Muslim