Cumhuriyet Dönemi dinler tarihi çalışmalarında antropolojik bakış açısı

Türkiye’de dinler tarihinin geçmişi oldukça yakın bir zamana tekabül etmektedir. Cumhuriyetin kuruluş yıllarında din, üzerinde en fazla durulan konuların başında gelmektedir. Din üzerine tartışmalar daha çok din-devlet ilişkisi ve bunun toplum üzerindeki etkisi ile alakalı olmuştur. Konuyla ilgili çeşitli görüş ve değerlendirmeler bulunmakla birlikte dinin toplumsal bir gereklilik olduğu düşüncesi kabul görmüş ve bunun yasal zemine oturtulması yönünde bazı çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda din eğitimi milliyetçilik ekseninde gelişen bir seyir izlemiştir. Dinler tarihi de bu seyrin bir parçası olarak kendine has bir yol çizmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de dinler tarihine kaynaklık eden çalışmalar ve dinler tarihi çalışmaları ile antropoloji arasındaki ilişki incelenmiştir. İlahiyat alanında ön plana çıkan dinler tarihi ile seküler bir bilim olarak bilinen antropoloji ilişkisinin Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan kültürel ve dinî olguların tespitine yönelik çalışmalara yansıması ele alınmıştır. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle antropolojinin Türkiye’deki görünürlüğü ve ulus devlet inşasındaki rolünün anlaşılması önem arz etmektedir. Din üzerine yapılan tartışma ve araştırmalar ile Anadolu coğrafyasından elde edilen etnografik verilerin dinler tarihi çalışmalarındaki yansımaları ve Türkiye’de dinler tarihçiliğinin başlangıç itibariyle hangi temel ilkelere dayandığını ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çalışma Cumhuriyet dönemi dinler tarihçiliği ile ilgili sınırlı sayıdaki şahsiyetler ve eserleri özelinde işlenmiştir