Hacı Bayram-ı Velî’nin Şâr/Şehir Metaforundan hareketle insan şehrinin inşa ve imarına dair bazı düşünceler

Tekke edebiyatı içerisinde yer alan sûfiler yalnız aşk ve iştiyakı terennüm etmemiş, kurdukları dil ve bu dile ait kavram ve sembollerle aklın ve basarın bilgisini aşan keşfin ve basiretin kapı araladığı marifet ve hakikate dair derin tasavvurlarını ehline ifade etmişlerdir. Kullanılan en başta şarap ve gül olmak üzere bütün sembollerle insanı kemale götüren en büyük güç olan aşkı anlatmaya çalışmışlardır. Bütün semboller aşkın ve aşığın hallerini zahiren anlatırken, aslından Allah’ın kullarına karşı sevgisinin farkına varmaya başlayan ve bu sevgiyi öğrenmeye gayret eden salik/aşığın seyr u sülûk macerasını dile getirir. İşte Hacı Bayram Velî’nin kullandığı şâr/şehir metaforu, bu seyr u sülûkun ifadesidir. Şâr metaforu, kendisinden önce Yunus Emre ve kendisinden sonra Niyâzî-i Mısrî gibi büyük sûfî şairler tarafından da kullanılmakla birlikte, kullanılan dil ve anlam derinliği itibariyle onun ki kadar ilgi görmemiştir. Bu tebliğde Hacı Bayram-ı Velî’den hareketle, kalbin merkezde yer aldığı insan şehrinin inşasından, faziletli insanların merkezde yer aldığı insanların şehrinin inşa ve imarına dair bazı düşünceler dile getirilmeye çalışılacaktır