Instrumentalna vrednost diploma - obrazovna ravnopravnost i društvena nejednakost

This paper provides an overview of the basic social consequences of the process of expansion of higher education, inflation of diploma and de-valorization of their instrumental value in the labor market, with special emphasis on the problem of social (class) and gender inequalities that accompanies this process. In the absence of appropriate domestic sources, research material and our statistics overview, the critical-theoretical analysis were based on the findings of numerous studies of French sociologists of education. The main conclusions on legal trends growth curves of higher education and consequential decline 'use value' of acquired diploma are beyond the limited and isolated scope applications: On the contrary, these conclusions create a general theoretical paradigm that forms the basis of full understanding, interpreting an explanation problem of devalorization diplomas, very significant and actual social (sociological) phenomena. .U ovom radu dat je prikaz rezultata istraživanja osnovnih društvenih posledica procesa ekspanzije obrazovanja, inflacije visokoškolskih diploma i devalorizacije njihove instrumentalne vrednosti na tržištu rada, sa posebnim osvrtom na problem društvene (klasne) i rodne nejednakosti koji prati taj proces. U nedostatku domaćih izvora, odgovarajuće istraživačke građe i statističkih pregleda, kritičko-teorijska analiza rađena je na temelju nalaza brojnih istraživanja, uglavnom francuskih sociologa obrazovanja. Osnovni zaključci o zakonitim tendencijama krivulja rasta visokog obrazovanja i konsekventnog opadanja 'upotrebne vrednosti' stečenih diploma, međutim, nadilaze opseg ograničene i izolovane primene: naprotiv, ti zaključci kreiraju opštu teorijsku paradigmu koja čini polazište za puno razumevanje, tumačenje i objašnjenje problema devalorizacije diploma u svim razvijenim zemljama sveta, uključujući i našu zemlju. Osnovne implikacije zaključnih razmatranja odnose se na kreiranje nove politike obrazovanja usmerene ka jačanju osnovnih principa meritokratije i promociji temeljnih vrednosti zapadnog društva (ravnopravnost, sloboda, solidarnost) za koje se zalaže najveći broj državnih politika obrazovanja, najčešće samo deklarativno.