Efikasnost psiholoških oblika rada sa osobama sa intelektualnom ometenošću

This work is an attempt to review the literature and identify the key findings about the forms of psychological work needed for persons suffering from intellectual disability (ID) regarding their availability and efficiency. Though frequency of mental disturbances among persons with ID is greater than among general population, psychological interventions are often beyond their reach. Scarce availability of treatments excluded them from the scope of researches and therefore ensued with very few findings based on the proofs of their efficiency. Historically speaking, problems of mental health of persons with ID, have so far been dealt with by the medications administering or by applying techniques of behavioral modification. The main obstacles in obtaining psychological treatment for persons with ID are negative attitudes, physical and financial barriers, and insufficient education of psychotherapists on intellectual disability. In this work, the main findings in regard to the outcomes of treatments of persons with ID upon applying behavioral therapies, individual and group psychodynamic therapies, cognitive-behavioral therapies, cognitive therapies, counseling and systemic family therapies are presented. The results indicate that the service of psychological work with persons with ID has yet to be improved.Cilj rada je da se pregledom literature identifikuju ključni nalazi u pogledu potreba za psihološkim oblicima rada sa osobama sa intelektualnom ometenošću, u pogledu njihove dostupnosti ovoj populaciji i u pogledu njihove efikasnosti. I pored veće učestalosti mentalnih poremećaja kod osoba sa intelektualnom ometenošću (IO) u odnosu na opštu populaciju, psihološki oblici rada za osobe sa IO su često nedostupni. Nedovoljna dostupnost tretmana je dovela do njihovog isključenja iz istraživanja i, posledično, do malog broja nalaza zasnovanih na dokazima o njihovoj efikasnosti. Istorijski gledano, problemi mentalnog zdravlja kod osoba sa IO su rešavani medikamentnom terapijom i bihejvioralnim tehnikama. Glavne barijere u pogledu pristupa psihološkim oblicima rada osobama sa IO su negativni stavovi, fizičke i finansijske barijere, kao i nedovoljna edukacija psihoterapeuta o intelektualnoj ometenosti. U radu su izloženi glavni nalazi u pogledu ishoda tretmana kod osoba sa IO primenom bihejvioralne terapije, individualne i grupne psihodinamske terapije, kognitivno-bihejvioralne terapije, kognitivne terapije, savetovanja i sistemske porodične terapije. Rezultati ukazuju na to da je potrebno unaprediti usluge psiholoških oblika rada sa osobama sa IO