Internalizovani oblici problematičnog ponašanja kod dece sa lakom intelektualnom ometenošću školskog uzrasta

Mood disorders are very frequent affective symptoms often found in children with disabilities. Even the nonclinical depression or depressive mood in children are characterized by social withdrawal and decline in self-confidence, anger or auto-destructive behavior, as well as decrease in academic achievement. The objective of this research is to determine the prevalence of elevated expression of internalizing behavior in children with mild intellectual disability and to perceive elevated expression association of this form of problem behavior with chronological age, gender, IQ, speech comprehension and speech production of the participants. Subscale used to assess level of internalizing types of problem behavior, which is part of the teacher's Problem Behavior Rating Scale, of the Social Skills Rating System was applied on 120 participants with mild intellectual disability, aged from 8 to 16. Increased level of internalizing problem behavior is found in 25% of the participants, whereas statistically significant correlation is detected only between this variable and IQ. The results obtained in this study indicate the necessity for children and youth with intellectual disability who have elevated level of problem internalization to be identified, for the purpose of undertaking proper measures to eliminate or alleviate those problems. Development of preventive programs directed to reinforce the skills, necessary for resolving emotional and social problems is advised as well.Poremećaji raspoloženja su veoma česti afektivni simptomi među decom sa ometenošću, a čak se i neklinička depresija karakteriše socijalnim povlačenjem i opadanjem samopouzdanja, besom ili autodestruktivnim ponašanjem, kao i opadanjem školskog postignuća. Cilj ovog istraživanja je da utvrdi prevalenciju povišenog ispoljavanja internalizovanih oblika ponašanja kod dece s lakom intelektualnom ometenošću, kao i da sagleda povezanost povišenog ispoljavanja ovog oblika problematičnog ponašanja sa hronološkim uzrastom, polom, koeficijentom inteligencije, razumevanjem govora i govornom produkcijom ispitanika. Supskala za procenu nivoa internalizovanih oblika problematičnog ponašanja, koja je deo nastavničke Skale za ispitivanje problematičnog ponašanja, Sistema za procenu socijalnih veština, primenjena je na 120 ispitanika s lakom intelektualnom ometenošću, uzrasta od 8 do 16 godina. Povišen nivo internalizovanih problematičnih ponašanja pronađen je kod četvrtine ispitanika, dok je statistički značajna povezanost zabeležena samo sa koeficijentom inteligencije. Dobijeni rezultati ukazuju na potrebu identifikacije dece i mladih sa intelektualnom ometenošću koji imaju povišen nivo internalizovanih problema, radi preduzimanja mera u cilju njihovog eliminisanja ili ublažavanja. Takođe se preporučuje razvoj preventivnih programa za jačanje veština potrebnih za rešavanje emocionalnih i socijalnih problema