Školovanje učenika ometenih u razvoju po redovnom nastavnom programu u srednjim školama

Education is very important for person with disabilities. Education represents difference between indipendent, productive life and dependent life and unemployment. Integration means parts composing in whole, incorporation or fusion. Inclusion is concept of new period and it is very close to education. Dominant idea of this movement is promotion of education pupils with disabilities in regularly school. Institute of special education and rehabilitation worked in project 'Rehabilitation and development of human resources on the integrated Serbian - Hungarian labour market', and specially guided primary and secondary research. One part of primary research was focusing on schooling of pupils with disabilities in regularly schools. Research results showed that there were no pupils with disabilities in any secondary school and 'gymnasium' in Becej. Three pupils with disabilities finished education in regularly schools in Novi Sad. Interesting data is that no one pupils with disabilities educated in 'gymnasium' although its curriculum based on intellectually abilities. This data we can explain that pupils wants to receive concrete scholarship and ultimately employ. In secondary schools in Becej there are no pupils with disabilities in regularly school to this day while in Novi Sad there are eleven pupils with disabilities in secondary school and two pupils in 'gymnasiums'.Integracija, kao pojam, označava sastavljanje delova u celinu, upotpunjenje, ujedinjenje ili združivanje. Inkluzija, pojam novijeg vremena, znači uključenje i uglavnom se vezuje za obrazovanje. Promovisanje prava dece sa smetnjama u razvoju da se školuju u redovnim školama je dominantna ideja ovog pokreta. U projektu 'Rehabilitacija i razvoj ljudskih resursa na integrisanom srpsko - mađarskom tržištu rada', a u okviru radnog paketa 'Razvoj i lokalizacija edukativnog materijala' Institut za defektologiju Fakulteta za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju sproveo je 'Primarno istraživanje u regiji Vojvodina' tokom 2006-2007. Primarno istraživanje obuhvatilo je ispitivanje obima i vr-ste potreba za osposobljavanjem i zapošljavanjem osoba sa invalidi-tetom na teritoriji Novog Sada, Bečeja i Sombora u cilju otkrivanja faktora sistemskih grešaka koji onemogućavaju, sprečavaju ili usporavaju proces osposobljavanja ili zapošljavanja osoba sa invaliditetom. Deo istraživanja odnosio se na ispitivanje školovanja učenika ometenih u razvoju u srednjim školama koje rade po redovnom nastavnom planu i programu. Istraživanje je pokazalo da u dve srednje škole i jednoj gimnaziji u Bečeju, do sada, ni jedan učenik sa smetnjama u razvoju nije završio školovanje. U Novom Sadu srednje stručne škole na nivou redovnog programa do sada su završila tri učenika. Interesantan je podatak da do sada nijedan učenik sa smetnjama u razvoju nije završio gimnaziju iako se školsko gradivo gimnazija zasniva, prevashodno, na intelektualnim sposobnostima. Ovo je moguće objasniti time, da ovi učenici žele što pre da steknu konkretno stručno znanje i da se nakon toga zaposle. U Bečeju ni sada nema učenika ometenih u razvoju u srednjim školama, dok je u Novom Sadu njih jedanaest u srednje stručnim školama i u gimnaziji dva