Michael Polanyi's scientific realism

Niniejsza praca ma na celu zbadanie poglądów węgierskiego filozofa nauki i naukowca –Michaela Polanyi'ego– pod kątem realizmu naukowego, rozumianego jako akceptacja (1) istnienia rzeczywistości niezależnej od umysłu, (2) prawdziwości naszych najlepszych, najdojrzalszych teorii naukowych oraz (3) dosłownej interpretacji twierdzeń naukowych. Rozważone zostały zarówno wczesne jak i późnejsze poglądy Polanyi'ego. Zbadane zostały takie elementy jego twórczości jak rola naukowca w odkryciu, rola społeczności naukowców a także pojęcie wiedzy niejawnej, będące podstawą późnej epistemologii węgierskiego filozofa. Roważone zostały także ontologiczne konsekwencje jego epistemologii. Ostatecznie system stworzony przez węgierskiego filozofa jest zdecydowanie realistyczny co do twierdzeń nauk. Dokładne badanie wykazuje istnienie racjonalistycznych elementów w tym systemie a także prominentą rolę teleologii, które wyraźnie odróżniają realizm Polanyiego od popularnego stanowiska redukcjonistycznego. Można więc określić poglądy węgierskiego chemika jako zmodyfikowany racjonalistyczny realizm.This thesis' aim is to explore views of Hungarian philosopher of science and a scientist–Michael Polanyi – in the context of scientific realism understood as acceptance of (1) existence of mind-independent reality, (2) truthfulness of our best, most mature scientific theories, and (3) literal interpretation of scientific propositions. Both Polanyi's early and late views of were explored. Some other examined elements of his works are the part of particular scientist in scientific discovery, the role of scientific society as well as the notion of tacit knowledge, which is the cornerstone of his late epistemology. Ontological consequences of his epistemology were also explored. All in all, the system created by Hungarian philosopher is definitely realistic when it comes to scientific statements. Careful exploration reveals the existence of rationalistic elements in that system, as well as the emphasis on teleology, which makes Polanyi's stance stand out in comparison with the popular reductionist position. We can therefore describe Polanyi's position as modified rational realism