Roman monumental fountains in the southern Levant.

Głównym celem pracy jest charakterystyka konstrukcji monumentalnych fontann na terenie Jordanii, Izraela i południowej Syrii. Przykłady tych budowli, choć znane już wcześniej z okresu hellenistycznego dotarły na te tereny w II wieku n.e. już jako określona rzymska forma architektoniczna. Szybko rozpowszechnione w całej prowincji, zostały odpowiednio dostosowane do klimatu obszaru. Podstawowym założeniem pracy jest przedstawienie roli nimfeum w ogólnej urbanistyce miasta rzymskiego oraz porównanie kwestii estetycznej z funkcją ekonomiczną całego założenia. Opisane w tej pracy nimfea znajdują się kolejno w planach takich miast jak: Amman, Gadara, Gerasa, Petra, Kanawat, As-Suwajda, Bosra i Scythopolis. Przykłady fontann na terenie południowego Lewantu stanowią bardzo ujednoliconą formę, zarówno pod względem rozmieszczenia ich w tkance miejskiej jak i pod względem planów architektonicznych, oraz rozmiarów budowli. Fontanny tego regionu posiadają zazwyczaj prosty plan i są budowane w typie nimfeum fasadowego. Budynki te posiadają najczęściej pośrodku prostej ściany, centralnie umieszczoną nisze i dwie kondygnacje. Wzdłuż ściany nimfeum biegł basen, do którego spływała woda. Fontanny usytuowane są najczęściej w centrum miasta, lub przy bramach miejskich. Nimfeum może być postrzegane zarówno, jako struktura niezbędna ekonomicznie do życia ludności w mieście, jak i być manifestem luksusu i bogactwa miasta nie tylko w samej bogatej formie architektonicznej, ale też marnotrawstwa tak cennego surowca, jakim jest na tym terenie woda. Wydaje się, jednak że walory estetyczne przeważają nad rolą ekonomiczną tych założeń. Praca ma charakter przeglądowy, podsumowujący temat nimfeów na tym terenie. Metodycznie badania oparte są na analizie porównawczej i analizie architektonicznej, opartej na wynikach badań archeologicznych.The main purpose of the work is to characterize the construction of monumental fountains in Jordan, Israel and southern Syria. Examples of these buildings, known earlier from the Hellenistic period, came to these areas in the 2nd century CE. already as a defined Roman architectural form. Quickly spread throughout the province, they were adapted to the climate of the area. The basic assumption of the work is to present the role of the nympheas in the overall urban planning of the Roman city and to compare the aesthetic issue with the economic function of the entire complex. The nympheas described in this work are sequentially in the plans of such cities as: Amman, Gadara, Gerasa, Petra, Kanawat, Essaouira, Bosra and Scythopolis. The examples of fountains in the southern Levant are a very uniform form, both in terms of their distribution in the urban fabric and in terms of architectural plans, and the size of the building. The fountains of this region usually have a simple plan and are built in the type of facade nympheas. These buildings usually have a straight wall, centrally located niches and two floors. Along the wall of the nymphaeum ran a pool into which water flowed. Fountains are most often located in the city center or at city gates. The nympheas can be seen both as an economically necessary structure for the life of the city's population, and as a manifesto of the city's luxury and wealth, not only in its rich architectural form, but also as a waste of such a valuable resource as water in this area. It seems, however, that the aesthetic values outweigh the economic role of these assumptions. The work is a review, summarizing the topic of nympheas in this area. The main research methodology is comparative analysis and architectural analysis based on the results of archaeological research