İki dönemin hikâyesi: çok değişkenli bir filtre kullanarak türkiye için zaman içinde değişen potansiyel büyüme ve enflasyonu hızlandırmayan işsizlik oranının tahmin edilmesi

In the aftermath of the 2001 crisis, a steady growth pattern was sustained, inflation rates were reduced to single-digit levels and a remarkable improvement in interest rates was realized in Turkey. Despite these positive developments, the Turkish economy has experienced two cyclical downturns in this period. The first one was due to the global financial crisis, which spans the period 2008-Q2 and 2009-Q1, while the second one took place between 2018-Q3 and 2018-Q4 when strong and abruptly depreciation in Turkish Lira and high country’s risk premium existed. Although the depth and duration of the latter downturn were shorter than the former, both periods had major repercussions on the labor market. In this thesis, we examine the business cycle conditions and estimate the non-accelerating inflation rate of unemployment (NAIRU) in both episodes by using univariate and multivariate detrending methods. Although univariate filters give confusing results, multivariate filter results are fairly reasonable. Though estimate of the slack in the output is smaller in the recent period, the unemployment rate and NAIRU increase sharply and reach the highest levels historically in both periods. Due to weaker foreign demand and composition of industrial sector products, slack in capacity utilization rate is higher in the global financial crisis. As a result, the labor market has been the most affected by these turmoil negativelyTürkiye ekonomisinde 2001 krizi sonrasında istikrarlı bir büyüme patikası görülürken, enflasyon oranları tek haneli seviyelere indirilmiş ve faiz oranlarında kayda değer bir iyileşme gerçekleşmiştir. Bu olumlu gelişmelere rağmen, Türkiye ekonomisi bu dönemde iki dönemsel gerileme yaşamıştır. Bunlardan ilki küresel finansal krizin etkisiyle 2008-2 ve 2009-1 döneminde yaşanırken, ikincisi ise Türk Lirasında güçlü ve ani bir değer kaybının yaşandığı ve ülke risk priminin yüksek olduğu 2018-3 ile 2018-4 arasında gerçekleşmiştir. Her ne kadar son dönemdeki gerilemenin derinliği ve süresi öncekinden daha kısa olsa da, her iki dönemde de işgücü piyasasında olumsuzluklar görülmüştür. Bu tezde, her iki dönem için konjonktürel dalgalanmaları ve enflasyon oranını hızlandırmayan işsizlik oranını (NAIRU) tek ve çok değişkenli filtreleme yöntemleri kullanarak tahmin ediyoruz. Tek değişkenli filtreler özellikle örneklemin son noktası için muğlak sonuçlar verse de, çok değişkenli filtre sonuçları oldukça makul görünmektedir. Gelirdeki durgunluk son dönemde daha az olmasına rağmen, işsizlik oranı ve NAIRU keskin bir şekilde artmakta ve her iki dönemde de tarihsel olarak en yüksek seviyelere ulaşmaktadır. Zayıf seyreden dış talep ve sanayi sektörü ürünlerinin bileşimi nedeniyle küresel finansal krizde kapasite kullanım oranındaki daralma daha yüksektir. Sonuç olarak, işgücü piyasası bu çalkantılardan en fazla etkilenen makroekonomik değişken olmuştur.M.S. - Master of Scienc