Investigation of the Effect of the Privacy Education Given to the Parents of Children with Mental Disabilities on the Cognitive and Affective Characteristics and Skills of the Parents

Yüksek Lisans TeziZihinsel yetersizliği olan çocuklar (ZYÇ) bilişsel ve duyuşsal beceriler, öz bakım becerileri ve toplumsal uyum becerileri yanı sıra mahremiyet eğitimi becerilerinin geliştirilmesi ile ilgili desteğe ihtiyaç duyarlar. Bu eğitimin doğumdan başladığı göz önüne alındığında en önemli aktörün ebeveynler olduğu görülmektedir. ZYÇ’de mahremiyet becerilerinin geliştirilmesinde ebeveynlerin bu konudaki tavır ve tutumları ile bilgileri oldukça önemlidir. Ayrıca ebeveynlerin, çocuklarının günlük yaşam içerisinde mahremiyet ile ilgili ipuçlarına verdikleri tepkiler çocukların mahremiyet edinimini etkilemektedir. Alanda yapılan gözlemlerde ZYÇ’ye sahip ebeveynlerin, çocuklarına verdikleri mahremiyet eğitiminde desteğe ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 2017 yılında yapılan, Mahremiyet Eğitimi Çalıştayı Sonuç Raporunda da özellikle ZYÇ’nin ebeveynlerinin bu konudaki bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Alanyazın tarandığında bu konuda geliştirilmiş ihtiyacı tam olarak karşılayan bir eğitim programı olmadığı görülmüştür. Bu araştırmada ZYÇ’nin ebeveynlerinin mahremiyet eğitimi ile ilgili duyuşsal ve bilişsel özelliklerinin yanı sıra becerilerinin geliştirilmesi için bir ebeveyn eğitim programı hazırlanmıştır. Bu kapsamda araştırmanın amacı, ZYÇ’nin ebeveynlerine verilen mahremiyet eğitiminin ebeveynlerin mahremiyet eğitimi ile ilgili bilişsel düzeylerine ve duyuşsal özelliklerine etkisini ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda; 1) ZYÇ’nin ebeveynlerine verilen mahremiyet eğitiminin ebeveynlerin mahremiyet eğitimiyle ilgili duyuşsal özelliklerine, 2) ZYÇ’nin ebeveynlerine verilen mahremiyet eğitiminin ebeveynlerin mahremiyet eğitimi ile ilgili bilişsel düzeylerine, 3) ZYÇ’ın ebeveynlerine verilen mahremiyet eğitiminin ebeveynlerin mahremiyet eğitimi ile ilgili davranışlarına etkisini incelemektir. Bu çalışmanın araştırma modeli nicel ve nitel araştırmaların birlikte kullanıldığı karma araştırma yöntemidir. Araştırmanın nicel boyutunda deneysel araştırma yaklaşımlarından ön-test son-test deney kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Bu doğrultuda, Türkiye’nin 20 farklı ilinde yaşayan ZYÇ’ye sahip ebeveynlerin çalışmaya katılımı sağlanmıştır. Araştırmanın katılımcıları kolay ulaşılabilir örneklem tekniği ile belirlenen 61 ebeveyn içerisinden ön-test puanları birbirine en yakın 30 ebeveyn deney grubuna, 31 ebeveyn kontrol grubuna rastgele atanarak belirlenmiştir. Araştırmanın verileri ZYÇ’nin Ebeveynlerinin Mahremiyet Eğitimine Yönelik Duyuşsal Özellikler Ölçeği, Mahremiyet Eğitimine İlişkin Ebeveyn Bilişsel düzeyleri testi, ZYÇ’ın Ebeveynlerinin Çocukları ile Yaşantılarında Mahremiyet Davranışları Senaryoları Formu ve Yansıtıcı Öğrenme Günlükleri aracılığı ile toplanmıştır. Elde edilen veriler parametrik dağılım gösterdiği için verilerin analizinde Bağımsız Örneklem t testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise uygulanan programa ilişkin katılımcı görüşlerinin belirlenmesinde içerik analizi yaklaşımından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda; ZYÇ’lerin ebeveynlerinin ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilen “Mahremiyet eğitimi Programı” uygulanan deney grubu ile kontrol grubu arasında mahremiyet eğitimi ile ilgili olumlu duyuşsal özelliklerini ve bilişsel düzeylerini artırmada ayrıca mahremiyetle ilgili yanlış yaptıkları davranışlarını düzeltmede anlamlı düzeyde fark oluşmuştur.Children with intellectual disabilities (IQC) need support for the development of cognitive and affective skills, self-care skills and social adaptation skills, as well as privacy education skills. Considering that this education starts from birth, it is seen that the most important factor is the parents. Parents' attitudes, attitudes and knowledge on this issue are very important in developing privacy skills in children with intellectual disabilities. In addition, the reactions of the parents to the clues about privacy in their children's daily life affect the children's acquisition of privacy. When the literature was scanned, it was seen that there was no training program developed on this subject that fully met the needs. In this study, a parent education program was prepared to improve the cognitive and affective characteristics as well as skills of the parents of children with intellectual disability. In this context, the purpose of this study is to reveal the effect of privacy education given to parents of children with intellectual disability on their cognitive levels, affective characteristics and reactions to clues about privacy education. In accordance with this purpose; 1) The affective characteristics of the privacy education given to the parents of children with intellectual disabilities related to the parents' privacy education, 2) The cognitive levels of the privacy education given to the parents of children with intellectual disabilities related to the privacy education of the parents, 3) To examine the effect of privacy education given to parents of mentally disabled children on parents' behaviors related to privacy education. The research was conducted in the mixed research method in which quantitative and qualitative researches were used together. In the quantitative dimension of the research, one of the experimental research approaches, pre-test post-test experimental control group design was used. Accordingly, parents with mentally disabled children living in 20 different provinces of Turkey were included in the study. The participants of the study were determined by randomly assigning pre-test scores from among 61 parents determined by the easily accessible sampling technique to the 30 parent experiment group and 31 parent control group. The data of the study were collected through the Affective Characteristics Scale for the Privacy Education of the Parents of Mentally Disabled Children, the Parental Cognitive Level Test for Privacy Education, the Privacy Behaviors Scenarios Form for the Parents of the Parents of Mentally Disabled Children and their Reflective Learning Diaries. Since the data obtained show a parametric distribution, Independent Sample t test was used in the analysis of the data. In the qualitative aspect of the research, content analysis approach was used in determining the opinions of the participants regarding the applied program. As a result of the research; It has been determined that the Privacy Education Program, developed in line with the needs of the parents of mentally disabled children, improves parents' cognitive behaviors regarding privacy education. While the education given to parents improved their attitudes towards privacy education and their self-efficacy perceptions positively, it decreased their anxiety. The training program implemented was effective in ensuring that parents react correctly to the clues regarding privacy education. Accordingly, the Privacy Education Program for the Parents of Mentally Disabled Children, which was developed with this research, can be used to provide privacy education to the parents of mentally disabled children