Abû Ya‘lâ Al-Mawsılî (307/919) and His Book Almusnad

Doktora TeziBu çalışmada Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin “el-Müsnedü’s-Sağîr” olarak bilinen el-Müsned adlı eseri incelenmiştir. el-Müsnedü’s-Sağîr, günümüze ulaşan müsnedler içinde Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i ve Bezzâr’ın Müsned’inden sonra bu türün en çok hadis içeren eserlerinden biridir. Ebu Ya'lâ’nın eserini konu edinen bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte konunun önemi, amacı, yöntem ve kaynakları, müsned kelimesinin sözlük ve terim anlamı, bir kitap türü olarak müsned kelimesi açıklanarak Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’ye kadar Müsned kitap türünün tarihi seyri ele alınmıştır. Birinci bölümde Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin yaşadığı yaklaşık bir asırlık dönem siyasi, sosyal, ilmi ve kültürel yönleriyle araştırılmış, onun hayatı, ilmi şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde Ebû Ya‘lâ el- Mevsılî’nin el-Müsned adlı eseri incelenmiştir. Müsned’in râvileri, yazma ve matbu nüshaları, eser üzerine yapılmış çalışmalar ve eserin tertibi serdedilmiştir. Ayrıca Müsned’deki toplam hadis sayısı, eserde müsnedi yer alan sahâbîler ve onlardan nakledilen rivayet sayıları, müellifin Müsned’de rivayette bulunduğu hocaları ve rivayet sayıları, hocalarının cerh-ta‘dîl açısından durumları, hocaların bölgelere göre dağılımı, kendilerinden en çok rivayette bulunduğu hocaları, Kütüb-i Sitte müellifleriyle ortak hocaları ve Ebû Ya‘lâ’nın hocalarından hadis rivayet ederken kullandığı rivayet lafızları üzerinde durulmuştur. Yine hadisler; âlî-nâzil oluşu ve sıhhat durumlarına göre araştırılmış ve Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin rivayetlere yönelik değerlendirmeleri tahlil edilmiştir. Son olarak; Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin el-Müsned’i, diğer bazı Müsnedlerle karşılaştırılmış ve eserin kendisinden sonraya etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır.In this study, the work Al-Musnad, known as Al-Musnad al-Saghir, of Abû Ya‘lâ al-Mawsilî has been investigated. Among the musnad works that have come until today, Al-Musnad al-Saghir is, following the musnad of Ahmed b. Hanbel and the musnad of Bezzâr, one of these kinds which contain the most hadiths. Containing the work of Abû Ya‘lâ as a matter, this study consists of an introduction and two sections. In the introduction, importance, aim, method and sources, the lexical meaning and the term meaning of the word “musnad” and the word “musnad” as a type of book are defined and the historical journal, until Abû Ya‘lâ al-Mawsilî, of the “musnad” book type is handled. In the first section, a period, lasting nearly one year in which Abû Ya‘lâ al-Mawsilî lived is investigated with political, social, scientific and cultural aspects, and information about life, works and scholarly personality of Abû Ya‘lâ al-Mawsilî is given. In the second section, the work, named Al-Musnad, of Abû Ya‘lâ al-Mawsilî is investigated. The narrators of Al-Musnad, manuscripts and printed copies, the studies on it and arrangement of it are explained. Also, total number of hadiths, the companions(of the Prophet) whose musnads take place in this work and the number of narrations that were reported from them, the teachers from whom the author narrated, and the number of narrations, the situations of his teachers in terms of study of ilm al-jarh wa al-ta’dil (Criticism and Praise), the distribution of his teachers considering the regions, the teachers from whom the author narrated the most, the common teachers with the authors of Kutub al-Sittah and the wording of narrations which Abû Ya‘lâ used while he was narrating hadith from his teachers are dwelt on. The hadiths are investigated in terms of being an elevated isnad - a low isnad and authenticity and construed the evaluation of Abû Ya‘lâ al-Mawsilî for narrations. Finally, the Musnad of Abû Ya‘lâ al-Mawsilî is compared with some other musnads and the effect of the work after itself is tried to be identified