Osmanlı ve İngiliz Dönemi Kıbrıs’ında Tanassur

Kıbrıs adasının 1571 yılında Osmanlı devleti tarafından fethedilmesinitakip eden süreçte, adaya, Anadolu’dan on binlerce Türk’ün yerleştirildiği Osmanlıarşiv belgelerinde kayıtlıdır. Adaya yerleştirilen bu nüfusla birlikte, az dahaolsa fetih öncesinde adada bulundukları artık bilimlik bir gerçek olan Türknüfus, günümüz Kıbrıs Türk toplumunun nüvesini teşkil etmektedir. Her ne kadarKyrris ve Papadapoullos gibi bazı Rum tarihçiler, adadaki Türk nüfusununatalarının büyük bir kısmının fetihten hemen sonra ihtida eden Latinlerdenteşekkül ettiğini iddia etseler de tarihî kayıtlar bunu doğrulamamaktadır.Bilakis, tarihî kayıtlar, fetih esnasında ve sonrasında ihtida eden hem Latinhem de Ortodoks Hristiyanların sayısının çok cüzi miktarda olduğunu ortayakoymaktadır. Diğer taraftan tarihî kayıtların ortaya koyduğu üzerinde pek fazladurulmayan bir başka gerçek, birtakım Kıbrıs Türklerinin gerek Osmanlıdöneminde gerekse İngiliz döneminde din değiştirerek Hristiyanlığa geçtiğidir.Aslına bakılacak olursa irtidat veya tanassur olayları, Kıbrıs’ta Osmanlı hâkimiyetiöncesine uzana çok uzun bir geçmişe sahiptir. Lüzinyan (1192-1489) ve Venedik(1489-1571) dönemlerinde adada tanassur etmiş Türk ve diğer Müslümanlarınbulunduğuna dair kayıtlar mevcuttur. Hatta adaya düzenlenen Memluk akınlarıesnasında, bu şahısların mürtetlik suçlaması ile idam edilmekten korktuklarıiçin dağlara sığındıklarına dair kayıtlar, Makhairas Kroniği gibi birincilkaynaklarda mevcuttur. Adanın Osmanlı hâkimiyetine geçmesi, bu sürecidurdurmuştur. Ancak Osmanlı yönetiminin sonlarına doğru ve İngiliz devrinde,adadaki Türk yetkililer ile İstanbul’daki Osmanlı idarecileri arasında yapılanyazışmalar, bilhassa kırsal kesimde Türkler arasında Hristiyanlaşmanın artığınıgöstermektedir. Bu Hristiyanlaşmanın gerçekleştiği köyler, Osmanlı arşivindemuhafaza edilen belgelerde ayrıntılı bir şekilde listelenmektedir. Bubildirinin amacı bu belgeler ve daha sonra görgü tanıklarının yazdıklarıeserler ışığında Kıbrıs’taki bu toplu tanassur olaylarını irdelemek olacaktır.