The fantastic in Croatian literature between avant-garde and postmodernism

Diplomski rad započinje teorijskim pristupima fantastičnoj književnosti. Mnogo je teoretičarki i teoretičara koji se bave teorijom fantastike stoga je i mnogo definicija i pokušaja usustavljivanja. Tzvetan Todorov jedan je od prvih teoretičara koji je napisao sveobuhvatnu studiju fantastike. Mnogi kasniji teoretičari koji su se u nekoj mjeri ili nastavljali na njegov rad ili ga kritizirali svakako su stupali u dijalog s njegovom studijom. Jedna od najvećih nesuglasica na području teorije je diferenciranje fantastike prema kategorijama žanra (kako ju je prvi odredio Todorov), modusa (nadžanrovske kategorije), svojstva (tematski element koji se javlja u djelu, ali ne mora biti žanrovski dominantan) ili impulsa (ostvarenja imaginacijskog procesa u djelima koja ili pripadaju fantastičnome žanru ili pokazuju neka fantastična obilježja). Teorijsko poglavlje donosi i neke funkcije fantastike, kao i dihotomiju između realističnoga i fantastičnog koja je, iako postoji više opreka vezanih uz fantastiku, izdvojena jer se od tog realističnoga, zbiljskog najčešće polazi pri definiranju fantastike. Rad u drugome dijelu donosi književnopovijesno određenje razdoblja koje je istaknuto u naslovu: od avangarde do postmodernizma. Postoji više naziva za to razdoblje, kao što su kasni modernizam, druga moderna, književnost s realističkim tendencijama. Iznosi se veza između fantastike i modernizma koja se ogleda u njihovu kršenju mimetičkih prikaza zbilje. Također se donose analize i interpretacije odabranih autora hrvatske (Nikola Šop, Vjekoslav Kaleb, Vladan Desnica, Antun Šoljan, Krsto Špoljar i Ranko Marinković) i svjetske (Franz Kafka i Karel Čapek) književnosti. Na kraju rada nudi se zaključak književnih analiza i interpretacija. Ne postoji jednoznačan model fantastike u hrvatskoj književnosti od avangarde do postmodernizma, ali postoje neke poveznice među navedenim autorima.This thesis begins with theoretical approaches to fantastic literature. There are numerous theoreticians/authors working in the field of the fantastic, which has led to numerous definitions and attempts at systematization. Tzvetan Todorov was one of the first to author an all-encompassing study of the fantastic. Most theoreticians who came after Todorov either followed in his footsteps or opposed him, but certainly interacted with his study. One of the biggest points of contention in this field of theory is the differentiation of the fantastic according to categories of genre (as Todorov first posited), mode (a suprageneric category), property (thematic elements present in a work that are not necessarily prevalent in the genre) and impulse (the imaginative process in works either belonging to the fantastic or possessing some of its attributes). This is discussed further in the theoretical overview. The chapter on theory introduces some functions of the fantastic, as well as the dichotomy between the real and the fantastic. Although there are multiple dichotomies related to the fantastic, this one is singled out because the real or factual is most frequently used as a starting point when defining the fantastic. The second part of the thesis discusses the possible designations of the literary-historical period from the avant-garde to postmodernism. Multiple terms are used in reference to this period, such as late modernism or „druga moderna“. There is an affinity between the fantastic and modernism, arising from their common tendency to deviate from mimetic representation of reality. The chapter also includes analyses and interpretations of selected Croatian authors (Nikola Šop, Vjekoslav Kaleb, Vladan Desnica, Antun Šoljan, Krsto Špoljar and Ranko Marinković), as well as international writers (Franz Kafka and Karel Čapek). The final part of the thesis presents conclusions drawn from these analyses and interpretations. There is no uniform model of the fantastic in Croatian literature from the avant-garde to postmodernism but there are links between selected authors