Abbasilerde toprak sistemi

ÖZETÇalışma hz. Ömer döneminde yapılan fetih şartları içinde müslüman zimmî ayrımı gözetilerek belirlenen toprak ve vergi meselelerinin daha sonra meydana gelen İslamlaşma, ticarileşme, göçler ve merkezi bir devletin kurulması ile yerleşik bir toplumda aldığı şekilleri araştırmaktadır.Birinci kısımda toprak mülkiyet şekillerinin değişim sürecinde hukuki ve tatbiki olarak aldığı şekiller ele alınmıştır. Ümmetin toprağı olan "Fey" arazileri içinde eski sahiplerinin elinde bırakılan "Haraci" topraklar, sahipsiz kalan "Savâfî" topraklar ve işlenmemiş ölü (mevat)toprakların mülkiyetleri incelenmiştir. Özel mülk olarak müslümanların mülkiyetindeki "Öşür" toprakları, sulh yoluyla fethedilen yerlerdeki topraklar ve iktâ ve ihya ile elde edilen topraklar vardır. Amme Arazileri içinde ise cahiliye devrinde yaygın olan "Hima" toprakları ki İslam'dan sonra yok olmuştur. Köy ve şehirlerin etrafındaki ortak kullanım alanları(yol, kanal, Pazar yeri odunluk...) "Harim" ile kıyıları (irfakları) vardır. Ayrıca ilk iki asır boyunca mülkiyeti yoğun bir şekilde tartışılan "Vakfé toprakları ele alınmıştır.İkinci kısımda toprakların devlet tarafından iktâ edilişi, bunda gözetilen hususlar, ikta şekilleri ve geçirdiği evreler incelenmektedir. Ayrıca ölü arazilerin diriltilmesi için hukuki ve tarihi şartlar araştırılmıştır. Bu çerçevede sulama çalışmaları ve sulama sistemleri ele alınmıştır. Bunun yanında toprak sahipleri ve büyük arazilerin ortaya çıkışı ve sosyal tabakalar ile toprak işçiliğinin üretimindeki köleler ücretli işçiler ve ortakçılık usulleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü kısımda Abbâsilerin vergi takdir ve toplama siyaseti ve geliştirdikleri usuller ele alınarak arazinin alanına göre(mesaha) ve mahsule göre vergilerin konulması ve toplanma metotları ile bu süreçlerde yaşanan problemler ele alınmıştır. Arazi ölçümü ve vergi toplama takvimi, görevlilerin atanması ve murakabesi ile ikinci Abbâsi döneminde yaygınlaşan iltizam sisteminin kabale, daman ve mukataa usulleri ele alınmıştır. Bu usulleri ortaya çıkaran şartlara ve idare ve sosyal hayattaki yansımalarına dikkat çekilmiştir.Çalışma bütün safhalarında devrin orijinal ıstılahlarına bağlı olarak ve onların ekseninde gelişmiştir. SUMMARYThe name of the thesis: The System of Land in Abbasid PeriodDeals with the questios of land and tax, determined having regard to mulim-zimmî discrimination within the conditions of conquets in Caliph Omer's period and its new form in consequence of Islamization, development of the trade emigrations and intitutianolization of central organization of the stade, and according to the conditions of a settled society.In the fisrt chapter the forms of land tenure are studied in the transformation process as legally and practially. The proprietorsship of taxational lands (haracî), left to their former owners, sawafî lands, i.e. ownerles lands and uncultivated lands (mevat)Are examined. Within the fief (fey) lands of wich absolute proprietorship belongrto ummah. As private proprietorschip the tith ( öşür) lands, belonging to muslims, Kati'a and plantation (day'a) lands, possesed by revival and iqta', and taxational property (Harac-ı Mülk) lands in yhe provinsces, gained by agreement during the conquets are dealt with.As also public lands, Hima lands equivalent to groves, which exist from the former times but vanish at that times dve to tribalism, Harim areas such as woodland to ure in winters, meadows and theshing field, which surrounds yhe villger and cities, and the places such as road, water(canal) the opens and market-placer are dalt with. Wakf(foundation) lands are also scuritinized in the last category. Moreover the discussions about the proprietorship of these lands are mentioned.In the second chapter, the iqta' of the lands by the state its aims and its phases in the historical conditions for the revival of the legal and physical conditions for the revival of the uncultivated lands, within the technical possibilities, as a revival activity, and systems are also mentioned. Meanwhile land proprietors and greatness of the lands are scuritinized as social classe. Production ways are dwelt on by mentioning slaves, waged workers for emplayment in the bis farms, and corporations of rent.In the third chapter, Abbasid 's polcy of impozing and collecting taxes and the ways developed by them are dealt with. In the meatime measuring the lands imposing tax according to the area and product of the land, criteria to fix the tax amounts and yhe problems which emerged in practice are told. Later on the schedule of collecting tax, Appointment and organisation of the officials(Collectors) supervision of them and the problems which emerged in collectingthe taxes are axamined. And use of Kabale , Daman and Mukata'a a systems in the end of iltizam system in collectng tax.In every phases of the study, the original concepts concerning the subject are regarded and the examination of the subject devoloped in the axis of these concepts