Kant’ta ödev ahlakının temellendirilişi

ÖZETKANT’TA ÖDEV AHLÂKININ TEMELLENDİRİLİŞİAhlâk felsefesinin en önemli konularından biri ahlâkın temellendirilmesidir.Ahlâk felsefesi tarihinde, kendisinden önceki ahlâk anlayışlarının ana ilkelerinisorgulamak suretiyle evrensel bir ahlâkın temellendirme girişiminde bulunanlararasında en önde gelenlerden biri Kant’tır. Filozofa göre, mutlulukçu olan bu öğretiler,amaçsal, koşullu, deneysel ve bireysel oldukları için evrensel bir ahlâkı dilegetiremezler. Evrensel bir ahlâk ancak kendinde bir amaç, koşulsuz ve a priori temellerüzerine inşa edilebilir. Kant bu özellikleri atfettiği ve ‘mutluluk ahlâkı’nın karşısındakonumlandırdığı ‘ödev ahlâkı’nı insan anlayışı üzerine temellendirmektedir. Akıllı,irade sahibi ve özgür bir varlık olması sebebiyle ahlâklılığa konu olan insan, kendisindea priori bazı prensipler bulmaktadır. İşte bu prensiplere ahlâk yasası adını veren Kant,ahlâk yasasını pratik felsefesinin en temel kavramı olarak belirlemiştir. Apriori,koşulsuz, evrensel ve kendinde bir amaç olan ahlâk yasası ve bu yasanın insandameydana getirdiği saygı duygusu Kant’ı ödev kavramına ulaştırmıştır. Buna göre ödev,yasaya saygıdan dolayı yapılan eylemin zorunluluğudur ve insanın eylemlerindeahlâkiliğin tek ölçütüdür.ABSTRACTGROUNDING OF DUTY ETHICS IN KANTOne of the most important problems of moral philosophy is groundingmorality. In history of moral philosophy, one of the forthcoming figures who hasattempted to found a universal morality through a critique of the moral thoughts of hispredecessors is Kant. According to the philosopher, these doctrines which are mostlyeudaemonist cannot articulate a universal morality since they are teleological,conditioned, empirical and individualistic. A universal morality can only be foundedupon an end in itself and necessary and a priori grounds. Kant grounds his duty ethics,which he attributes these qualities and juxtaposes against eudaemonist ethics, upon anunderstanding of human being. Human being, who has been the subject matter ofmorality by virtue of having reason, will and freedom finds in himself some a prioriprinciples. Kant, who names these principles moral law, determines the moral law asthe fundamental concept of practical philosophy. Moral law which is a priori,necessary, universal and an end in itself and the feeling of respect it generates havebrought Kant to the concept of duty. Accordingly, duty is the necessity of the actionwhich is done due to the respect one has for the law and is the sole measure of moralityin human action