İbrahim Hakkı Erzurûmî’nin Tezkiretü’l-Ahbâb ile Hamsûn ve Mie Hikme isimli eserleri (metin ve inceleme)

GENEL BİLGİLERİsim ve Soyadı: Abdurrahman MıhcıoğluAnabilim Dalı: Temel İslam BilimleriProgramı: TasavvufTez Danışmanı: Prof. Dr. Necdet TosunTez Türü ve Tarihi: Yüksek Lisans – Şubat 2014Anahtar Kelimeler: İbrahim Hakkı Erzurûmî, İsmail Fakîrullah, Tezkiretü’l-Ahbâb, Mie ve Hamsûn HikmeÖZETİBRAHİM HAKKI ERZURÛMÎ’NİN TEZKİRETÜ’L-AHBÂB İLE HAMSÛN VE MİE HİKME İSİMLİ ESERLERİ (METİN VE İNCELEME)Bu çalışma, XVIII. asırda Anadolu’da yaşamış İbrahim Hakkı Erzurûmî’nin, mürşidi İsmail Fakîrullah et-Tillovî’nin hayatını anlattığı Tezkiretü’l-Ahbâb ile yine onun hikmetlerinden derleyerek oluşturduğu Mie ve Hamsûne Hikme isimli yazma risalelerin tahkikli neşrini ve incelenmesini amaçlamaktadır. Bu yönüyle, hem teknik ve hem de tahlilî bir çalışma olup, bir giriş ve üç bölümden müteşekkildir. Giriş kısmında, bu iki zatın yaşadığı dönemde, Anadolu’da tesir sahası geniş tarikatlar hakkında bilgi verilmiş, özellikle Nakşbendiyye ve Kâdiriyye’nin bölgedeki tesiri üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, Erzurûmî’nin hayatı hakkında şimdiye kadar yazılan biyografi türü eserler mukayese edilerek literatür tartışması yapılmış ve neticesinde, onun hayatı ve eserleri hakkında erişilen en sahih bilgi ortaya konmaya çalışılmıştır. Ayrıca, bundan sonraki araştırmalara katkı sağlamak adına, Erzurûmî’nin yazma eser kütüphanelerinde mevcut eserleri kütüphanelere göre tasnif edilmiş, özellikle İstanbul’daki yazma eser kütüphanelerinde mevcut yazma nüshalar yerinde incelenmiş ve varak numaraları da verilmek suretiyle yazmaların dökümü çıkarılmıştır. İkinci bölümde, tahkikli neşrin gerçekleştirilen iki risale hakkında, nüsha bilgilerinden istinsah tarihleri ve müstensihlerine kadar teferruatıyla bilgi verilmiş ve Tezkiretü’l-Ahbâb, Fakîrullah hazretlerinin menâkıbını muhtevî olması hasebiyle, risalelerin muhtevasını özetleme sadedinde Hazret’in hayatı ele alınarak risaleler tahlile tabi tutulmuştur. Risalelerin tahkikli neşrinin yer aldığı üçüncü bölümde ise, tercih edilen tahkik usûlü teferruatıyla izah edilmiş ve akabinde tahkikli neşre yer verilmiştir.GENERAL KNOWLEDGEName and Surname: Abdurrahman MıhcıoğluField : Basic Islamic ScienceProgramme: Islamic MysticismSupervisor: Professor Necdet TosunDegree Awarded and Date: Master - February 2014Keywords: Ibrahim Haqqi of Erzurum, Ismail Faqirullah of Tillo, Tadhkirat al-Ahbab, Mia va Khamsun HikmaABSTRACTTADHKİRAT AL-AHBAB AND KHAMSUN VA MIA HIKMA BY IBRAHIM HAQQI ERZURUMI (TEXT AND STUDY)This study aims to analyze and to make critical edition of Tadhkirat al-Ahbab and Mie va Khamsun Hikmah, which were written by Ibrahim Haqqi of Erzurum. In the first manuscript, He wrote his master and spiritual guide Ismail Faqirullah of Tillo’s life and in the second one, He collected his master’s hikmah (knowledge of reality of things). From this aspect, in this study we used both technical and analytical methods and it consists of an introduction and three chapters.The introduction covers the brief information of the orders (tariqas) which had extensive influence in Anatolia, specifically Naqshbandi and Qadiri orders- at the time of these two scholars. In the first chapter, all the biographical works which have written before on the life of Ibrahim Haqqi have been compared. Regarding that comparison, the most authentic information has given, and as a contribution for subsequent academic studies, Ibrahim Haqqi’s all manuscripts has classified according to libraries. Also, the manuscripts that is available at manuscripts libraries in Istanbul has been checked one by one, and every single leaflet has noted by its leaf number to guide future studies.In the second chapter, a broad information is given about the two manuscripts, such as the number of copies and its details, the date on which manuscripts was copied and the identity of the scribes. Further, because of Tadhkirat al-Ahbab is composed of the life of Ismail Faqirullah, his life has been summarized and the two manuscripts has been analyzed. In the last chapter, the method which is chosen for the critical edition has elucidated by its details, and critically edited text has been written down