Kıbrıs'ta din eğitiminin dönüşümü ve Türkiye'nin etkileri

ÖZETKIBRIS’TA DİN EĞİTİMİNİN DÖNÜŞÜMÜ VE TÜRKİYE’NİN ETKİLERİBu araştırma Kıbrıs’ta din eğitiminin dönüşümünü, Türkiye’nin etkileri çerçevesinde ele alarak, dönüşümün nasıl ve hangi yollarla gerçekleştiğini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Giriş ve üç bölümden oluşan araştırmamızda nitel araştırma metotlarından dokümantasyon ve görüşme metotları kullanılmıştır. Araştırmanın temel verilerini ise, Türkiye’de Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Arşivi ile KKTC’deki Millî Arşiv, Din İşleri Dairesi Arşivi, Kıbrıs Vakıflar İdaresi Arşivi, basılı ve elektronik kaynaklar oluşturmaktadır.Araştırmada Türkiye’nin, 1923-1950 yılları arasında Kıbrıslı Türklerin din eğitimi faaliyetlerine kayıtsız kaldığı görülmüştür. Bunun yanında Cumhuriyet Dönemi’nin inkılaplar eksenindeki milliyetçilik, laiklik ve Atatürkçülük gibi değerlerin Kıbrıslı Türklere benimsetilmesine destek olunmuştur. Demokrat Parti’nin iktidarda olduğu 1950-1960 yılları arasında din eğitimine yönelik birtakım girişimler gerçekleştirilmiş olsa da, bu dönemde Atatürkçülük ve laiklik anlayışları, Kıbrıs’ta görevlendirilen Türk subaylar ve öğretmenler kanalıyla daha hızlı yayılmıştır. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 1960 yılında kurulmasından sonra Kıbrıslı Türklerin eğitim sistemleri Türkiye eğitim sistemine entegre edilmiştir. Ancak diğer tüm derslerde olduğu gibi din dersleri konusunda tam anlamıyla bir entegrasyon sağlanamamıştır. Türkiye hükûmetlerinin bu konudaki ilgisizliği ve Kıbrıslı Türk liderlerin de kayıtsızlığı, başta din dersleri olmak üzere örgün din eğitiminin ihmale uğramasına neden olmuştur. Geçmiş yıllardaki ihmallerin telafi edilmesine yönelik 2000’li yılların sonlarından itibaren yoğunlaşan örgün din eğitimi merkezli yardımlarla olumlu yönde bir dönüşüm yaşanmıştır. Fakat geçmiş yıllarda oluşturulan negatif algı nedeniyle tam anlamıyla bir normalleşme sürecine girilememiştir. Kıbrıslı Türklerin yaygın din eğitimi de, örgün din eğitiminde olduğu gibi uzun yıllar ihmal edilmiştir. 1961 yılından itibaren Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Kıbrıslı Türklere yaygın din eğitimi konusunda destek verilmiş; ancak KKTC ve Türkiye Cumhuriyeti hükûmetlerinin yaygın din eğitimi ve din görevlisi yetiştirme faaliyetlerine gereken desteği tam olarak vermemesi, Türkiye’de yaygın din eğitimi konusunda yaşanan dönüşümlerin Kıbrıs’a yansımasını yavaşlatmıştır. Araştırmanın sonucunda Kıbrıs’ta din eğitimi alanında yaşanan olumlu ve olumsuz dönüşümlerin büyük ölçüde Türkiye kaynaklı olduğu görülmüş ve söz konusu dönüşümlerin Türkiye’den bağımsız olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır.--------------------TRANSFORMATION OF RELIGIOUS EDUCATION IN CYPRUS AND TURKEY’S INFLUENCES This research was carried out in order to explain the transformation of religious education in Cyprus within the framework of the effects of Turkey and how and by which means the transformation took place. Documentation and interview methods, which are qualitative research methods, are used in our study which consists of introduction and three parts. The basic data of the research are The Archives of the General Directorate of State Archives in Turkey and The Archives of the National Archives in TRNC, The Archives of the Department of Religious Affairs, The Archives of The Administration of Cyprus Foundations, printed and electronic resources.Research results showed that Turkey remained indifferent to religious education activities of Turkish Cypriots between 1923 and 1950. In addition, the Turkish Cypriots supported the adoption of values such as nationalism, secularism and Kemalism in the revolutions of the Republican period. In 1950-1960, when the Democratic Party was in power, a number of attempts were made towards religious education, but during this period, Kemalism and secularism were spread more rapidly through Turkish officers and teachers stationed in Cyprus. After the establishment of the Republic of Cyprus in 1960, the educational systems of the Turkish Cypriots were integrated into the Turkish educational system. However, as with all other courses, there was no complete integration in religious lessons. The indifference of Turkish governments and the indifference of Turkish Cypriot leaders caused the neglect of formal religious education, especially religious lessons. However, there has been a positive transformation thanks to formal religious education-based assistance, which has intensified since the late 2000s to compensate for past years ' neglect. However, due to the negative perception created in the past years, a process of normalization could not be initiated. The widespread religious education of the Turkish Cypriots has been neglected for many years, as has been the case with formal religious education. Since 1961, The Presidency of Religious Affairs has given support to Turkish Cypriots on the issue of widespread religious education. However, the governments of the TRNC and the Republic of Turkey have not fully provided the necessary support for the widespread religious education and chaplain training activities. This situation has slowed down the reflection of the transformations in Turkish religious education on Cyprus.The results of the study showed that the positive and negative transformations in the field of religious education in Cyprus were largely due to Turkey. Furthermore, it was understood that these transformations could not be evaluated independently from Turkey