Katılım bankalarında kredi derecelendirmesi ve etkin subjektif kriterlerin anket yöntemi ile ölçümü

ÖZETKatılım bankacılığı’nın (Özel Finans Kurumları’nın) Türkiyedeki başlangıç tarihi 1983 yılıdır. 16.12.1983 tarih 83/7506 sayılı kararname ile Özel Finans Kurumları'nın temeli atılmıştır. Katılım bankaları şuan itibariyle 5411 sayılı Bankalar Kanununa tabidir. Kuruluşunun üzerinden 25 yıldan daha uzun bir süre geçmesine rağmen, ülkemizde katılım bankaların sektördeki payı % 5’lerde seyretmektedir. Topladıkları fonların yasal zorunluluklar hariç tamamı ile reel ekonomiyi fonlamakta olan bankaların %5 lik dilimlerin daha yüksek oranlara çıkma potansiyeli bulunmaktadır.Kredi derecelendirmesi kredi sağlayıcı kuruluşların riskinin temelini oluşturmaktadır. Derecelendirme, tüm şirketleri analiz etmeye yardımcı olan bir işlemdir. Derecelendirme sonucu elde edilen netleştirilmiş bilgiler karar vermeyi kolaylaştırmaktadır. Günümüzde gittikçe artan işler karşısında zaman kısıtının önemi de göz önüne alındığında, değerlendirme ile ilgili bilgilere kısa sürede ulaşmanın önemi ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankalarının kredi derecelendirmelerini nasıl yaptıkları araştırılmış, uygulamalı ve teorik açıdan bu bankalar incelenmiş ve birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Derecelendirmede kullanılan subjektif kriterler önemlilikleri dikkate alınarak en önemli subjektif kriterler belirlenmiştir.Çalışma Türkiye genelinde faaliyet gösteren dört katılım bankası üzerine yapılan araştırmayı içermektedir. Katılım bankalarında kredi analisti olarak görev yapan toplam 2.256 adet uzman araştırmanın evrenini oluşturmaktadır.Kredi derecelendirme de kullanılan subjektif kriterler; önem, zorluk ve kullanılabilirlik düzeyleri dikkate alınarak önemli faktörler ölçüldüğünde birinci faktör moraliter değerlendirmeler olduğu belirlenmiştir. Moraliter değerlendirmeler analizi en önemli faktör olarak hesaplanmıştır. Kredi kuruluşları ve bankalar kredi tahsis aşamalarında kredi talep edenin moraliter değerlendirmesini en ön planda dikkate almalılardır. Anahtar Kelimeler: Katılım Bankacılığı, Kredi derecelendirme, Subjektif kriterler.SUMMARYParticipation Banks (Special Finance Houses) have begun their operation in Turkey in 1983. With a Decree signed with the number 83/7506 and the date of 16.12.1983 the legal regulation framework has been introduced. Today they are fully regulated under the Banking Law no: 5411. The share of participation banks in the total banking system in Turkey is around 5% after 25 years of their emergence. Participation Banks have the potential to increase their share in total banking system to higher levels than 5%. Because of their system they support real economy, their rate of loan to collected funds is higher.Credit Rating is very important for credit institutions like Banks. Rating is an instrument to analyse the corporates. The net information collected as a result of rating has a great value through decision process. Today the volume of business always increases and time gains importance. As a result of this , to reach the information for evaluation in shortest period is important.In this study, we made a research about how Participation Banks in Turkey do their Credit Ratings for corporates. These banks have been analysed from the points of both the theory and the practice. And they have been compared with each other. The most important subjective criterias has been determined according to their degree of importance in credit rating.This study consists of a survey made in four Participation Banks in Turkey. The credit experts working in these banks are the research population ,the number is 2.256.Morality evaluation in credit rating has been determined as the most important factor as a subjective criteria when we measured the subjective criterias as of their importance and degree of their difficulty and usability. Morality evaluation analysis has been mesured as the most important factor. Banks and other credit instutitions should take into consideration the morality evaluation of credit customer as the first criteria. Key Words: Participation Banks Credit Rating Subjective Criteria