Türkiye birincil enerji kaynakları piyasasının zaman serileri ile istatistiksel analizi

Anahtar Kelimeler:Türkiye’nin Enerji Politikası , Enerji Kaynakları , Birincil Enerji Kaynakları, Yenilenemeyen Enerji Kaynakları, Petrol, Doğalgaz, Kömür, Çoklu Regresyon, Model Belirleme, Doğrusal Model, Logaritmik Model, Kareli Model , Çoklu Belirlilik Katsayısı, Durbin Watson d Testi, t Testi, F Testi ÖZETTÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARI PİYASASININ ZAMAN SERİLERİ İLE İSTATİSTİKSEL ANALİZİÖzellikle 18. yüzyıl Sanayi Devrimi sonrasında hızla artan nüfus ve hızla gelişen teknolojinin etkisiyle, tüm dünya ülkeleri yeni enerji politikaları geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu çalışmada, özellikle birincil enerji kaynakları olan petrol, doğalgaz ve kömürün dünya enerji piyasasındaki hâkimiyeti göz önüne alınarak Türkiye’nin bu üç önemli enerji kaynağı incelenmiş, çoklu regresyon analizi kullanılarak petrol, doğalgaz ve kömür üretimi için bağımsız değişkenler belirlenerek, doğrusal, logaritmik ve kareli modeller kurularak iktisadi ve istatistiki olarak anlamlı modeller belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, üretim değeri bağımlı ve tüketim, nüfus, döviz kuru ve fiyat bağımsız değişken alınarak, seçilen dönem için kömür için iktisadi ve istatistiki anlamlı modele ulaşılamamış olup, petrol için logaritmik model, doğalgaz için doğrusal model iktisadi ve istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Keywords:Turkey’s Energy Politics, Energy Sources, Primary Energy Sources, Non-renewable Energy Sources,Oil (petrol), Natural Gas, Coal, Multiple Regression, Model Specification, Linear Model, Logarithmic Model, Quadratic Model, Multiple Determination Coefficient, Durbin Watson d Statistics, t test, F test ABSTARCTSTATISTICAL ANALYSIS OF TURKEY’S PRIMARY ENERGY SOURCES MARKET WITH TIME SERIESAs the effect of rapidly growing population and rapidly evolvingtechnology, after the Industrial Revolution on the 18th century, countries all over the worldhave remained to develop new energy policies. In this study , Turkey’s three major energy source were investigated by taking in to consideration the primary energy sources , particularly oil, natural gas and coal inthe world energy market dominance . Significant economic and statistical models have been tried to be determined by establishing linear, logarithmic and quadratic models for oil, naturalgas and coal production values by determining independent variables .As a result of the study, by taking production values dependentvariable and population, exchange rate, consumption and price as independent variable ; for coal in the selected period,economic and statistical significant model failed to reach but logarithmic model for oil and linear model for natural gas have been found significant