Sağlık sistemi reformu altında sosyal güvenlik kurumlarının üniterleşmesinin Türk ekonomisine etkileri

Sosyal Güvenlik Kurumlarının en önemli hizmetlerinden birisi; sigortalılarına, sigortalıların bakmakla yükümlü olduğu kişilere ve hak sahiplerine sağlık hizmeti sunmaktır. Sosyal Güvenlik Kurumları sağlık hizmetinin finansmanında yer almaktadır. Türkiye’de 2000’li yılların başında Sosyal Güvenlik Kurumları; Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’ dan oluşurken, 2006 yılında bu 3 kurum birleştirilmiştir. IMF ile yapılan stand-by anlaşmaları ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından sunulan niyet mektuplarında sağlık ve sosyal güvenlik reformlarına yer verilmiştir. Sağlıkta Dönüşüm Programı ile Türkiye’deki sağlık sistemi yeniden düzenlenmiş ve Genel Sağlık Sigortası sistemi oluşturulmuştur. Genel Sağlık Sigortasıyla Türkiye’de yaşayan nüfus sağlık sigortalısı olmuştur. Bu sayede, sağlık hizmetlerinin finansmanı sağlanmaya çalışılmıştır. 2006 yılında yapılan Sosyal Güvenlik Reformuyla SGK sağlık hizmetlerinin finansmanında önemli noktaya gelmiştir. Bununla birlikte SGK’nın yapmış olduğu sağlık harcamaları tutarları ve GSYİH içindeki payı araştırma dönemimiz olan 1989-2018 yılları arasında değişmiştir. Bu değişim yıllar itibariyle tablo ve grafikler yardımıyla açıklanmıştır. Sosyal Güvenlik Sağlık harcamaları, emekli aylığı ve diğer harcamalar ve GSYİH arasındaki ilişki VAR modeli kullanılarak anlaşılmaya çalışılmıştır. VAR modeli oluşturularak etki-tepki fonksiyonları ile varyans ayrıştırması analizi gerçekleştirilmiştir. Var modeli üzerinden Granger nedensellik analizi uygulanmıştır. Bu analizler ile sosyal güvenlik sağlık harcamalarının GSYİH’yı etkileyip etkilemediği anlaşılmaya çalışılmıştır. Sağlıkta Dönüşüm Programı sonrası Sosyal Güvenlik Kurumlarının üniterleşmesi ve Genel Sağlık Sigortası reformu ile sağlık harcamalarının tek bir bütçe üzerinden yapılması bu tezin ana temasını oluşturmaktadır. Sosyal Güvenlik Reformu öncesi ve sonrasında kurumların yapmış olduğu sağlık harcamaları, söz konusu harcamaların büyüklükleri, Türkiye Ekonomisi içindeki yeri ve önemi incelenmiştir.--------------------One of the most important services of Social Security Institutions is to provide health services to the insured persons of the institution, their dependents of the insured persons and the right holders of the institution. Social Security Institutions are participating for financing of health services. In Turkey, in the early 2000s, the Social Security Administration was formed from the Retirement Fund, Social Insurance Institution and Bağ-Kur, and then these three institutions were combined in 2006. In the Stand-By Agreements with the IMF and letters of intent submitted by the Republic of Turkey are given to health and social security reforms. By the Health Transformation Program, the health system in Turkey has been rearranged and the General Health Insurance system has been established. The population in Turkey, thanks to the General Health Insurance has been the health insurance holder. In this way, health services have been tried to be financed. With the Social Security Reform in 2006, the Social Security Institution has come to the forefront in the financing of health services. However, the share of the health expenditures of the SSI in the health economy and its share in the GDP has changed between the years 1989-2018, which is the research period. This change is explained with the help of tables and graphs.Social Security Health expenditure, the relationship between their pension and other payments and GDP, has tried to be understood by using the VAR model. In this study, VAR model was formed and effect-response functions and variance decomposition analysis were performed. Granger causality analyse are applied on VAR model. As a result of these analyzes, it has been tried be understood whether social security health expenditures affect the GDP. The main theme of this thesis is the unitaryization of the Social Security Institutions after the Health Transformation Program and the reform of the General Health Insurance and spending health expenditures on a single budget. Social Security Reform of institutions have done before and after health spending, the aforementioned size of the spending, the importance of these expenditures in Turkey Economy are examined