Envanter kontrol sistemleri ve stokastik modelde uygulama

ÖZETÜretim sektörü, ülke ekonomisinin can damarını teşkil etmektedir. Günümüz rekabet ortamında, işletmelerin ayakta kalabilmeleri için üretim sürecinin devamlılığını, insan gücü ve makine kaynaklarının etkin kullanımını sağlayabilmeleri, malzemeye ayrılan parasal kaynakları en alt düzeyde tutabilmeleri, malzeme yetersizliğini önleyebilmeleri ve müşteri talebini zamanında karşılayabilmeleri şarttır. Bu durum işletmeleri envanter bulundurmaya zorunlu kılmaktadır.Tezde , envanter, envanter sistemi ve envanter kontrol uygulamaları için gerekli olan prosedür tanımlanmakta, stok türleri sınıflandırılıp, stokların fazla ve eksik bulundurulması nedeniyle oluşan maliyetler anlatılmaktadır. Ayrıca envanter problemlerini oluşturan iki ana sorun olan sipariş miktarının ve sipariş noktasının ne olacağı sorununa değinilmiş ve şartların (tedarik süresi ve talep miktarı) belirli olduğu durumlarda kullanılabilecek yöntemler, Deterministik Envanter Kontrol modelleri adı altında açıklanmıştır.Tezin üçüncü bölümünde, en çok karşılaşılan durum olan , sabit olmayan istem ve tedarik süresi karşısında kullanılmakta olan modeller, Stokastik Envanter Kontrol modelleri adı altında anlatılmıştır. Ayrıca bu bölümde, başlıca envanter kontrol sistemlerinden olan JIT-KANBAN ve ABC kontrol sistemi incelenmiştir.Uygulama bölümünde, DAF çekici araçlarının Türkiye distrübütörlüğünü yapmakta ve bu araçların yedek parçalarını getirmekte olan DAF-TIRSAN firmasının envanter sistemi ele alınarak, bu sistemde ABC Analiz sisteminin uygulaması incelenmiş ve anlatılmıştır. Bu sistem öncesi ile sonrası ölü stoklara yapılan yatırım, işçilik maliyetleri, müşteri kayıpları, mesai saatleri, kayıtlama problemleri açısından karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde karşılaştırmaların yapılmasıyla birlikte ortaya çıkan sonuçlar irdelenmektedir. Sonuçlar ABC analiz yönteminin, firmaya kar ve zarar olarak ne kattığını ortaya koymaktadır. Firmanın stok kontrolü esnasında oluşan maliyetlerinde ve zararlarında,ABC analiz yönteminin uygulanmasıyla birlikte, % 90 lar seviyesinde azalma olmuştur. Gider ve kayıplarda ki azalmaların gözardı edilemeyecek seviyelerde olması ve etkilerinin firmanın tüm departmanlarında hissedilmesi nedeniyle firmanın gelişmesinde ve rekabet içerisinde yer alabilmesinde etkin bir stok kontrol sisteminin rolü büyüktür. Dolayısıyla, ABC analiz yönteminin, uygun olduğu envanter yapılarında uygulandığı taktirde, envanter sistemine ve akabinde firmaya sistematiklik ve işlerlik getireceği, envanter sistemi dolayısıyla oluşan maliyet ve zararları önleyeceği kanıtlanmıştır. SUMMARYProduction sector has been the prominent echelon at country's economy. The firm, at the entourage of today's rival, for to survive and ensure the proceeding, have to use the human force and engine source efficiently, hold the money invest in minimum for stocks, fetter the insufficiency of the stocks and respond the customer orders immidiately. That conditions enforce the firms to hold inventory.In that disqusition, inventory system and the methods for to solve the inventory contol application has been expressed.At the application section , has been studied on the inventory system of DAF- TIRSAN company (distrubutor of DAF Trucks and supplier of spare parts of trucks), using the ABC analysis system at their own inventory controlling. And has been compared the before and after of the ABC analysis system at DAF-TIRSAN, according to investments on dead stocks, labor costs, customer loses, working hours and registration problems.Thus the results show that, ABC analysis system, if appropriate to the inventory system, have to applied on and that will going to make the inventory system, sequencely the firm, working systematically and accurately. Consequent of that it will fetter the costs and losts caused by inventory system