Hedef programlama tekniği ile üretim stratejisinin belirlenmesi

Büyük ve küçük ölçekli işletmelerde, oldukça çok sayıda ve karmaşık problemlerle karşılaşılmaktadır. Bu problemlere çözüm bulmak maksadıyla uzun yıllar boyunca kullanılan klasik yöneylem araştırması teknikleri daha çok tek bir amacın minimizasyonu veya maksimizasyonu temeline dayanmaktadır. Klasik çözüm yöntemleri, işletme problemlerinin karmaşık ve çok yönlü olması nedeniyle yerlerini çok amaçlı kantitatif karar verme tekniklerine bırakmışlardır. Çok amaçlı kantitatif karar verme teknikleri; birbirleriyle çelişebilen birçok amacı göz önüne alarak ideal çözüme en yakın mümkün çözüme ulaşmaya çalışır.Bu çalışmada, çok amaçlı kantitatif karar verme tekniklerinden birisi olan ve işletme problemlerinde yaygın bir uygulama alanı olan "hedef programlama yöntemi" kullanılarak 5 nci Kolordu Ordudonatım IV ncü Kademe Komutanlığı'nda gerçekleştirilen "Tespit Malzemesi" üretiminde birbiriyle çelişen birden çok amaca en düşük sapmayla ulaşmak amaçlanmaktadır. Birbiriyle çelişen bu amaçlar; üretim maliyetinin minimizasyonu, uygun kalitede hammadde seçimi ve talep miktarını karşılayacak seviyede üretim yapılmasıdır.Modeli oluşturmadan önce, modelde ele alınan A,B,C ve D malzemelerinin, üç kalite sınıfından olmak üzere, 12 alternatif hacimden ağırlıklı oranlarda üretilmesini öngören birleşimler oluşturulmuştur. Örneğin ilk olarak 12 adet alternatif hacmin her birinden ağırlıklı olarak A malzemesinin üretimini öngören birleşimler oluşturulmuş ve aynı işlem sırayla B, C ve D malzemeleri için tekrarlanmıştır. Böylece 50 adet alternatif birleşim elde edilmiştir.Daha sonra her bir birleşim için kullanılan ana kütle, bu ana kütlenin hacmi, kütlenin içinden üretim için kullanılan hacim miktarı ve kütleden artakalan hacim miktarı gösterilmek üzere bir tablo oluşturulmuştur (Tablo-3). Ardından, her üç kalite sınıfındaki maliyet değişimini gözlemlemek ve maliyet kısıtının katsayılarını tespit etmek için düzenlenen Tablo-4 kullanılarak üç alternatif hedef programlama modeli oluşturulmuştur. Oluşturulan bu modellerin çözümü WINQSB paket programı ile yapılmıştır ve çözümler EKLER bölümünde verilmiştir. Modelde örnek olarak alınan ana kütleler ve bu ana kütlelerden üretilen malzemeler kısıtlı bir kapsamda ele alınmış olup Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaçlarına ve piyasadan tedarik koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir.Çalışmanın amacı kesin bir optimum çözüme ulaşmaktan ziyade, Ordudonatım IVncü Kademe Komutanlıklarındaki üretim faaliyetlerinin belirli bir örnek için modellenerek benzeri organizasyonlar için gelecekte yapılması olası modelleme çalışmalarına zemin oluşturmaktır