Selìm Sābit[ö. 1911] Mi‘yāru’l-Kelām(metin-inceleme-sözlük)

ÖzetKefevî Tekkesi Şeyhi Ali Vasfî Efendi’nin Hayatı, Sanatı ve Eserleri ismini taşıyan bu çalışmamızla, Prof. Dr. Mehmet Kaplan tarafından “Ara Nesil” olarak isimlendirilen edebî dönem sanatçılarından Ali Vasfî Efendi’yi, arşiv belgelerinin ışığında incelemeye gayret ettik. Ali Vasfî Efendi, bugüne kadar tekrar edilenin aksine edebiyat kamuoyunda yalnız şiirleriyle yer edinmemiş; nazım vadisinde yakaladığı başarıyı, nesirlerinde ve tercüme eserlerinde de gösterebilmiştir. Yazı hayatıyla atbaşı giden mektep, medrese ve Dârülmuallimîn-i Âliye hocalıkları, meşîhati, Meclis-i Meşâyih azalığı ve Antep mevleviyeti gibi vazifeleri, onun çok yönlü bir edebî şahsiyet olarak yetişmesine imkân tanımıştır. Çalışmamızı oluşturan dört bölümün ilkini, kendi içinde “Ailesi, Doğum Yeri ve Tarihi”, “Eğitim Hayatı”, “Memuriyet Hayatı”, “Tasavvufi Hüviyeti” ve “Edebî Hayatı” şeklinde gruplandırdık. Eserlerini incelediğimiz ikinci bölümü de kendi içinde ikiye ayırdık. Kitapları ve Süreli Yayın Faaliyetleri. Yazı ve şiirlerini neşrettiği gazete ve mecmuaların tanıtımlarını yaptığımız bu bölümde Ali Vasfî’nin, tespit edebildiğimiz süreli yayınlarda yer alan çalışmalarının künyelerini verdik. Ali Vasfî Efendi Kronolojisi başlıklı üçüncü bölümde Şeyh’in hayatındaki önemli hadiseleri, tarihî seyrine uygun olarak kronolojik bir liste hâlinde sunduk. Başta arşiv belgeleri, kütüphane ve kataloglar olmak üzere, gazete ilanları, tanıtım yazıları, dergi kupürleri gibi pek çok farklı kanaldan baskı-yayın tarihlerini tespit ettiğimiz kitap, yazı ve şiirlerini bu bölümde sıralayarak Şeyh Vasfî’nin hayatını adım adım okuma imkânı sunmaya çalıştık. Şeyh’in eserlerinden seçmeler yaptığımız dördüncü bölümde; nesir, şiir ve tercüme faaliyetleri başlıkları altında gruplandırabileceğimiz yazı hayatına dair üç örnek sunduk. Sonuç kısmına, çalışmalarımız neticesinde elde ettiğimiz bulguların kısa bir özetini kaydettik. Ali Vasfî’nin hayatıyla ve eserleriyle Türk edebiyatına yaptığı katkıları bu bölümde değerlendirdik.AbstractThis dissertation aims to explore the life of Ali Vasfi Efendi, one of the artists of a literary era called by Professor Mehmet Kaplan as “The Intermediary Generation.” Renowned as “Sheikh Vasfi,” Ali Vasfi Efendi served for long years at various official posts, thus historically deserves a comprehensive work on his life. The first chapter covers the following sub-themes: “His Family, Place of Birth and Date,” “His Education,” “His Professional Life,” His Life as a Sheikh,” and “His Art Life.” The chapter on Ali Vasfi’s works covers under sub-categories his poetry books, collection of letters, textbooks, translations, and books compiled from talks. In this chapter also, we explore his publishing initiatives, including publications he made, his poems that were later composed, and his periodicals. We listed over twenty newspapers and magazines where his prose and poems were published. We made two lists in the third section, i.e. Ali Vasfi Chronology. The first is the chronological order of his works, and the second is chronological order of his life. The first list came out of a meticulous research of printing and publication dates of his works as recorded in libraries, catalogues, newspaper ads, promotional articles, and magazine clips. The second list tries to outline Ali Vasfi’s life in a chronological order detailing his relationship with his family, teachers, close friends, and his publishing initiatives. A summary of this dissertation has been drafted in the conclusion where Ali Vasfi Efendi’s talent in poetry and prose is explained, and his contributions to Turkish literature are discussed