Sovyetler Birliği dönemi ile İslam hukuku mülkiyet anlayışlarının mukayesesi ve günümüz Azerbaycan'ındaki gelişmeler

ÖZETİnsanlık tarihi kadar geçmişe sahip olan mülkiyet müessesesi sosyal hayatta da büyük öneme sahiptir. Tarihin değişik evrelerinde birbirinden farklı hukuk sistemleri varolmuş ve mülkiyet müessesesine yön vermiştir. Bu hukuk sistemleri ilahi ve beşeri kaynaklı olmakta ve mülkiyet hakkı konusunda farklılık arz etmektedir.İnsan hak ve özgürlüklerini ilgilendirme bakımından Sosyalist hukuk sisteminde fertler açısından mülkiyet hakkı kısıtlanmıştır. Toplumda sosyal eşitliği sağlama amacıyla gerçekleştirilen bu uygulama aslında insanın doğal hakkı olan mülkiyet hakkını kısıtlamış ve bazen de bundan mahrum bırakmıştır. Özel mülkiyet hakkı, toplum içerisinde eşitsizliğe ve haksızlığa neden olacağı ve insanlar arasında birbirilerine karşı zulüm ve baskı aracı olarak kullanılacağı için kısıtlanmıştır.İslam Hukuku mülkiyet hakkını insanın en doğal hakkı ve ilahi lütuf olarak görür. İlahi kanunlar çerçevesinde kazanılan her türlü mülkiyet meşru sayılmıştır. Fert ve toplumun bu konudaki hakları ihmal ve ihlal edilmediği sürece her hangi bir kısıtlama sözkonusu değildir.Tarih içerisinde Zerdüştlük, Hırıstiyanlık ve İslam Hukuku gibi hukuk sistemlerine tanıklık eden Azerbaycan, 20. Yüzyılda sosyalist hukukla idare olunmuştur. Sovyetler Birliği sonrası bağımsızlık kazanan Azerbaycan Respublikası kapitalist hukuk sistemini benimsemiş ve en son mülkiyet müessesesi buna göre düzenlenmiştir.Araştırmanın amacı, sözkonusu hukuk sistemlerinde mülkiyet müessesesinin konumunu, fonksiyonunu ve avantajlarını belirlemektir. SUMMARYThe proprietorship issue which has a long history as Islam, is very important in social life. In severel periods of history, there have been different law systems and they determined the proprietorship issue. Those law systems are divine and human welded and have different perspevtives about the proprietorship issue.In socialist law system, with regard to human rights and freedoms, the right of proprietorship has been limited. This implementation which has been realized in order to achieve the social equality in the society, in fact has limited and sometimes deprived of the proprietorship right that is one of the naturel rights of human beings. The private proprietorship right has been limited because of that it would cause unequality and unfare in the society and it would be used as an instrument of tyranny and suppression between people.Islamic law sees proprietorship right as the most naturel right of human and as a divine favour. All the proprietorship that has been gained within the framework of divine rules, have counted as legitimate. Unless the right of human and the society have been neglected or violated, there is no limitation.Azerbaycan, which has witnessed several law systems such as Mozdaism, Christianity and Islam, has been lead in socialist law system. The Azerbaycan republic that gained its independency after Soviet Union, adopten capitalist law system and the last proprietorship system has been designed according to this.The aim of this theisis, to determine the statement, fonction and advantages of proprietorship issue in those law systems