Türk hukukunda cezanın belirlenmesi

ÖZET (TÜRKÇE)HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASIBu çalışmanın konusu, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, bir erteleme kurumudur. Bununla kastedilen, ceza mahkumiyetinin açıklanmasının ertelenmesidir. Kurum, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinin 5-14. fıkralarında düzenlenmiştir. Buna göre; sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Sanığa yüklenen suç uzlaşmaya tabi ise, öncelikle uzlaşma yapılır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için; 1) sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış bulunması, 2) sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması, 3) suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir. Giderilecek zarar maddi zarardır. Sanığın kabul etmemesi halinde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan mahkumiyet hükmünün sanık hakkında bir hukuki sonuç doğurmamasını ifade eder. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir. Karar, kendine özgü sicile kaydedilir.Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi halinde, sanık beş yıl (çocuklar için üç yıl) süreyle deneme devresine tabi tutulur. Ayrıca, sanık hakkında bu dönem içinde bir yıldan fazla olmamak üzere, mahkemenin belirleyeceği bir süre denetimli serbestlik tedbiri uygulanabilir. Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesine karar verilir. Aksi takdirde, mahkeme hükmü açıklar. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanığın kişiliği, sosyal durumu, tutum ve davranışları ile bütün kişisel özelliklerini esas aldığından suç ve suçlulukla mücadelede yararlı bir bireyselleştirme kurumudur. Mağdurun zararını giderme koşulu getirdiğinden, bir onarıcı adalet kurumudur. Denetimli serbestlik tedbiriyle, sanığın ıslahı ve yeniden topluma kazandırılmasına yardım eder. Denetim süresinin uzun oluşu, mahkumiyet hükmüne karşı temyiz yasa yolunun kapalı oluşu sebepleriyle eleştirilmektedir. Cezanın özel önleme amacına hizmet ettiği açık ise de, ceza muhakemesinin “maddi gerçeğin ortaya çıkartılması” amacından bir sapma oluşturduğu söylenebilir. Sonuçta; yaşamında ilk defa suç işleyenler ile suça itilmiş çocukların suçlu damgası yemeden, ıslahı ve yeniden topluma kazandırılmalarına, mağdurun zararının kısmen de olsa giderilmesine olanak sağladığından, suç ve suçluyla mücadelede yararlı bir suç ve ceza siyaseti aracıdır.Anahtar kelimeler: erteleme, denetimli serbestlik, bireyselleştirme, onarıcı adalet, cezanın amacı, ceza muhakemesinin amacı, ceza muhakemesi ilkeleri, ABSTRACT (ENGLISH)DELAYING THE PRONOUNCEMENT OF THE JUDGMENTThe subject of this study is about delaying the pronouncement of the judgment. Delaying the pronouncement of the judgment is an institution of postponement. The institution is regulated in paragraphs 5-14 of Article 231 of the Code of Criminal Procedure. According to this, if the penalty adjudged as a result of the trial held due to an offense charged against the suspect is imprisonment with a period of two years or less or judicial fine, delaying the pronouncement of the judgment may be decreed. If the offense charged against the suspect is subject to compromise, compromise is reached first. In order to be able to make a decision about delaying the pronouncement of the judgment: 1) formerly the suspect should not have been condemned due to a deliberate offence, 2) taking into consideration the suspect’s personality characteristics as well as his/her attitudes and behaviors, one should come to a conclusion that he/she will not commit an offense again, 3) the damage incurred by injured party or public with committing the offense should be compensated completely by restitution in kind, bringing the situation to the state prior to the offense or indemnification. The damage to be compensated is a pecuniary damage. In the event that the suspect does not accept, it cannot be decreed that the pronouncement of the judgment be delayed. Delaying the pronouncement of the judgment means that the judgment of condemnation established does not create a legal consequence about the suspect. Objection may be raised against the decision of delaying the pronouncement of the judgment. The decision is recorded in its specific registry. In the event that it is decreed that the pronouncement of the judgment is delayed, the suspect is subjected to a probation period for a period of five years (three years in children). In case, within the probation period, no new offense is committed deliberately and the suspect acts in accordance with the obligations relating to probation measure, the judgment the pronouncement of which is delayed is ruled out and dismissal of the lawsuit is decreed. Otherwise, the court explains the judgment. Delaying the pronouncement of the judgment is an individualization institution which is beneficial in fighting against crime and criminality as it is based on the personality, social status, attitudes and behaviors and all personal characteristics of the suspect. Since it brings the condition of compensating the damage of the injured party, it is a restorative justice institution. With the probation measure, it helps the suspect be rehabilitated and reintegrated into the society. It is criticized with reasons that the probation period is long and the remedy of appeal is closed against the condemnation judgment. Although it is explicit that the penalty serves to special prevention purpose, it may be said that it creates a deviation from the purpose of “revealing the material fact” of the criminal procedure. In conclusion, since it allows those who have committed an offence for the first time in their life and children who were pushed into crime to be rehabilitated and reintegrated into the society without being labeled as a criminal and the damage of the inured party to be compensated even if in part, it is an offense and penal policy instrument which is beneficial in fighting against crime and criminal. Key words: delaying, probation, individualization, restorative justice, aim of the punishment, aim of the criminal proceeding, rehabilitation, prenciples of the criminal proceeding