Türkiye’de cari işlemler açığı ve bu açığın sürdürebilirliği

ÖZETCari islemler hesabının açık vermesi sorunu gelismekte olan ülkeler kadar bazıgelismis ülkelerin de önemli problemlerinden birisidir. Aslında bir ülkenin gelirinden fazlaharcama yapmasından veya tasarrufundan fazla yatırım yapmasından kaynaklanan budurumun varlıgından çok sürdürülebilirligi tartısma konusudur.Türkiye ekonomisi tarihi süreç içerisinde asagı yukarı sürekli cari açık sorunları ilekarsılasmıstır.2006 yılı sonunda 32.2 milyar ABD doları olan cari islemler açıgı, 2007yılının ilk yarısında önemli bir degisim sergilemezken, yılın ikinci yarısında yeniden artısageçerek yıl sonu itibariyle 38 milyar ABD dolarına ulasmıstır. Böylece milli gelirhesaplarındaki güncelleme de göz önüne alındıgında 2006 yılında yüzde 6.1 olan cariislemler açıgının GSMH’ ya oranı 2007 yılı sonunda yüzde 5.8’e gerilemistir (eski seriyegöre bu oran yüzde 7.5 civarındadır). Özellikle cari açıkların GSMH’ nın yüzde 5’iniasmasının kriz isareti olarak yorumlandıgı ve Türkiye’ nin geçmiste de cari açıklarının çokyükseldigi dönemlerde krizler yasadıgı dikkate alındıgında, cari açıgın sürdürülebilirligiyogun bir sekilde tartısılmaya baslanmıstır.Cari açıkların sürdürülebilirligi konusunda üzerinde durulan temel degiskenler,ihracat, ithalat, reel efektif döviz kuru, faiz oranları, kısa vadeli sermaye hareketleri, uzunvadeli sermaye hareketleri, borçların yapısı, döviz rezervleri, yatırım ortamının istikrarı gibiunsurlardır. Bu unsurlar açısından Türkiye ekonomisi incelendiginde, diger degiskenleritibariyle önemli iyilesmeler saglandıgı ancak özellikle döviz kuru ve faiz oranlarındadengeden uzakta olundugu anlasılmaktadır.Anahtar Kavramlar: Cari Açık, Sürdürülebilirlik, Dıs Ticaret, Küresellesme,Ekonomik KrizvABSTRACTCurrent account deficit is one of the main problems for developed and alsodeveloping countries. Actually, it has been discussed if it is possible to sustain this situationas a result of spending more than incomes and making investments more than savings for anational economy.Turkish economy has frequently come upon with current acount deficit in the past.32,2 billions USD dolar of current account deficit at the end of 2006, has not changed verymuch at the fist half of 2007, but has started to rise at the second half of the same year andhas reached 38 billion USD dolar as the and of the year. Consequently if we considerregenerations at accounts of national incomes, rate of current account deficit for nationalincome has decreased from 6,1 percent at 2006 to 5,8 percent at the end of 2007. (If wecompare this result with former year results, it is almost 7,5 percent) When current accountdeficit pass over 5 percent of national incomes, economies generally come upon witheconomic depressions and corresponding to this indication, Turkish economy has generallycome upon with important economic problems when current acount deficit has rised verymuch. Depending on these, it has been started to discuss with dense if current accountdeficit is sustainable or not.Main varieties about sustaining current account deficit are exportation,importation, current rate of exhanges for effective money, interest rates, short and longterm capital activities, constitution of loans, reserves of foreign currency and essentiallystability of investment environment. If we examine Turkish economy for these varieties,there has been improvements generally, but economy is far away from balance forexchange and interest rates especially.Key words: Current account deficit, sustainability, foreing trade, globalization,economic ressessions