Gümrük birliği sürecinde Türkiye'nin dış ticaret yapısındaki gelişmeler

ÖZETGÜMRÜK BİRLİĞİ SÜRECİNDE TÜRKİYE’NİN DIS TİCARETYAPISINDAKI GELİŞMELERBu çalısmanın amacı Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği’nin yürürlüğegirmesiyle birlikte Türkiye’nin AB ülkeleriyle gerçeklestirdiği ihracat ve ithalatdeğerlerindeki değismeleri analiz etmektir.1964 yılında Ankara Antlasması’nınimzalanmasıyla birlikte baslayan Türkiye AB ortaklık iliskilerinin hazırlık dönemi, 1/95sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabul edilmesi ile birilikte son dönemine girmistir.1.1.1996 tarihinde Gümrük Birliği yürürlüğe girmesiyle birlikte yoğunluk kazanan ABile Türkiye arasındaki iliskilerin ekonomik analizi de önem kazanmaya baslamıstır.Çalısmada da, ekonomik bütünlesme teorisi, AB-Türkiye iliskileri ve GümrükBirliği öncesi ve sonrası dönemde dıs ticaretimizdeki değismelere yer verilmis,Türkiye’nin AB ile olan ihracat ve ithalatında Gümrük Birliğinin etkilerini test etmekamacıyla 1987:Q4 – 2008:Q1 dönemi kapsayacak sekilde zaman serisi verilerikullanılarak AB ile gerçeklestirilen ihracat ve ithalat denklemleri tahmin edilmistir.Bumodellere Chow testi uygulanarak tahmin edilen modellerde yapısal değisimin olupolmadığı arastırılmıstır.Aynı zamanda Gümrük Birliği’nin olası etkilerini analizedilmesi için kukla değisken yaklasımından da yararlanılmıstır.Yapısal kırılma testisonrasında AB ile gerçeklestirilen ihracat için tahmin edilen modelde ihracatımızdaGümrük Birliği öncesi döneme göre bir azalma yasanırken, Gümrük Birliği ile birlikteAB’den gerçeklestirilen ithalat modelinde önemli yapısal farklılıklar olduğu bulunmus,Gümrük Birliği sonrasında AB ile yapılan ithalatın Gümrük Birliği öncesi döneme göredaha fazla olduğu ortaya konulmustur.ABSTRACTDEVELOPMENTS IN THE TURKEY’S FOREIGN TRADESTRUCTURE DURING THE PROCESS OF CUSTOMS UNIONThe aim of this study is to analyze the changes of Turkey's exports and importswith EU countries with the entry of customs union into force between Turkey and EU.Preparation period of EU-Turkey partnership relation, which has started by the signingof Ankara Agreement in 1964, has entered its last period with the adoption of 1/95 ofAssociation Council Decision. With the entrance of Customs Union into force on01.01.1996, economic analysis of the intensive relationship between EU and Turkey hasbegan to gain importance.In this study, the theory of economic integration, the EU-Turkey relations andchanges in foreign trade due to Customs Union have been mentioned and export andimport equations with EU have been estimated by using time-series data in the range of1987:Q4 and 2008:Q1 in order to test the effects of Customs Union betweeen EU andTurkey. By applying Chow Test to these models, it has been investigated whether astructural change has occurred in the predicted models. At the same time, dummyvariable approach has been used to analyze possible effects of the Customs Union. Afterthe structural break test performed, export with EU has been diminished in respect tothe period before the entrance of Customs Union according to the predicted model forexport with EU. There has been also significant structural differences in import modelwith EU before and after the period of 1996. It has been seen that imports are more thanthe imports before the entrance to Customs Union