İslam hukukunda muvazaa kavramı

İSLAM HUKUKUNDA MUVÂZAA KAVRAMIMuvâzaa, tarafların gerçek iradelerine (rıza) uymadığı halde üçüncü kişileri aldatmak amacıyla, gerçekte istemedikleri bir sözleşmeyi var gibi göstermek üzere anlaşarak, başka bir mecliste akit yapmalarına denir.Muvâzaa, bir korkudan kurtulmak amacıyla yapılabildiği gibi alacaklılardan veya mirasçılardan mal kaçırma, şüf‘a hakkını engelleme gibi amaçlarla da yapılabilir.Muvâzaanın, “görünüşteki sözleşme”, “muvâzaa anlaşması” ve “gizli sözleşme” olmak üzere üç unsuru vardır. Çağdaş dönem fıkıh sistematiğine göre muvâzaa, yapılış şekli, şümûl (kapsam) ve hukuka uygunluk gibi değişik açılardan üç ana başlık altında incelenmektedir.Hanefi fakihleri, muvâzaanın hükmünü inşâî, ihbârî ve itikâdî tasarruflar temelinde anlatırlar. İnşâî tasarruflar fesih ihtimali olan (bey’ vb.) ve olmayanlar (nikah vb.) şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Fesih ihtimali olsun olmasın inşâî tasarruflarda muvâzaa, sözleşmede, bedelin miktarında ve bedelin cinsinde olmak üzere üç kısımda anlatılmaktadır.Fesih ihtimali olan tasarruflarda iç iradenin daha önemli olduğunu savunan Hanbelî ve Mâlikîlere göre muvâzaalı akitler bâtıl, dış iradenin asıl olduğunu savunan Şâfiîlere göre ise sahîh ve bağlayıcıdır. Hanefîlere göre ise muvâzaalı akitler fâsittir.Fesih ihtimali olmayan tasarruflarda muvâzaalı akitlerin sahîh ve bağlayıcı olduğu hususunda dört mezhep içerisinde görüş ayrılığı yoktur.Fesih ihtimali olmayan tasarruflar, konusu mal olmayan tasarruflar, konusunda malın tabi olduğu tasarruflar ve konusunda malın amaç olduğu tasarruflar olmak üzere üçe ayrılır.İhbârî tasarruflarda muvâzaa, gerek satım akdi gibi feshe ihtimali olan; gerek boşama gibi feshe ihtimali olmayan akitlerde olsun, bâtıldır.İtikâdî tasarruflarda muvâzaa, kişinin şaka yollu dinden dönmeyi gerektiren sözleri söylemesidir ki; bu, küfrü gerektirir. THE NOTION OF MUVÂZAA IN THE ISLAMIC LAWThe concept of muvâzaa is making a fake agreement, which is in fact not approved by the sides of it. The sides pretend as if the agreement is real and valid in order to mislead the third parties.Muvâzaa might be made in order to get out of a difficulty, to defraud a creditor or inheritor, or to prevent the right of şüf’a.There are three elements of muvâzaa which are “the apparent agreement”, “muvâzaa agreement” and “the secret agreement”.According to the contemporary fıkıh order, muvâzaa is analyzed under three main titles, which are the way it is made, its content and its appropriateness to law. The scholars of Hanefi sect describe the notion of muvâzaa in relation to construction, informing and faith. In relation to its construction, independent from the condition of abolition, muvâzaa is described in three subjects, which are content of the agreement, the quantity of price and the type of price. Muvâzaa agreements are invalid according to Hanbeli and Maliki sects who argue that the inward consent is essential for the condition of abolition; on the other hand, for Shafii’s they are valid and binding since the apparent consent is the base. However, for Hanefi, the muvâzaa agreements are vicious and immoral.There is not a disagreement between the four sects about that muvâzaa agreements without a condition of abolition are valid and binding. Agreements without a condition of abolition are divided into three as excluding goods in the content, including goods in the content as the subject, and including goods in the content as the object.Informing muvâzaa agreements are invalid even it has a condition of abolition such as commercial agreement, or it does not have a condition of abolition such as divorce. In relation to faith, muvâzaa is one’s jokily expression of words that necessitates küfr