Urartu Krallığı’nın sınırları sorunu

Anahtar Kelimeler: Urartu, Demir Çağı, Arkeoloji, TarihÖZETVan Gölü Havzası merkezli kurulan Urartu Krallığı, kuruluşundan itibaren değişik bölgelere seferler yapmıştır. Yapılan seferlerin büyük çoğunluğu ganimet elde etmek amacıyla yapılmış sefer yazıtlarıdır. Urartu Krallığı’nın sınırları araştırmacılar tarafından en uçlarda bulunan yazıtların bulunduğu alan olarak belirtilmesine rağmen uçlarda bulunan yazıtlar ganimet amacıyla yapılmış sefer yazıtlarıdır. Urartu Krallığı sefer yazıtları dışında yapılaşma faaliyetlerinin anlatıldığı inşa yazıtları da yazdırmıştır. İnşa yazıtlarının bulunduğu alanlar ile sefer yazıtlarının bulunduğu alan arasında önemli bir mesafe söz konusudur. Bundan hareketle Urartu Krallığı için sınır belirleme kriterleri oluşturulmuştur. İnşa yazıtları, kentler, çok odalı kaya mezarları, kaleler ve çanak çömlek gibi Urartu karakterinin net olarak tanımlanabildiği materyaller sayesinde Urartu denetim alanı ortaya çıkarılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha önce Urartu denetim alanı içinde olduğu belirtilen yerleşimlerde Urartu karakterindeki materyalin bulunmadığı veya bulunanlarında ise Urartu denetim alanında olduğuna dair önemli bir veri bulunmadığı görülmüştür. Keywords: Urartu, Iron Age, Archeology, HistoryABSTRACTBasin on Lake Van, Urartian Kingdom made several military attacks and invasions to different regions since its foundation. Most of the invasions written on the inscriptions were for pillage. Despite the fact that borders of Urartian Kingdom is described by many scholars as the regions where the furthest inscriptions located, those inscriptions located in the furthest corners were erected not for designating the borders but for informing the invasions for pillage. Apart from the pillage inscriptions, Urartian Kingdom had some construction inscriptions erected. There is a crucial distance between the pillage inscription regions and construction inscription regions. Based on this data, some criteria are determined for defining the borders of Urartian Kingdom in this thesis. With the help of some materials which share common features of Urartian such as construction inscriptions, cities, multi-room graves of stone, castles, pottery and etc., the Urartian governance zone is identified. As a consequence of these evaluations, in this thesis, it is stated that in settlements which they were identified within the governance zone of Urartu Kingdom in previous research do not have Urartian characteristics or they do not have enough common Urartian features in order to be described within the governance zone of Urartian Kingdom