Bazı pirimidin bileşiklerinin Pb (II) ve Cd (II) metal iyonları ile kompleksleşmelerine ait termodinamik parametrelerin incelenmesi

ÖZETBu çalışmada 5-benzoil-1-(metilfenimetilenamino)-4-fenil-1H-pirimidin-2-on (L1) ve 5-benzoil-1-(metilfenimetilenamino)-4-fenil-1H-pirimidin-2-tiyon (L2) bileşiklerinin asitlik sabitleri ve bu bileşiklerin Pb(II) ve Cd(II) metal iyonları ile 1:1 stokiyometrik oranda oluşturduğu kompleksleşmelere ait kararlılık sabitleri potansiyometrik titrasyon yöntemi ile tayin edilmiştir. Potansiyometrik titrasyonlar üç farklı sıcaklıkta (298 K, 303 K, 310 K) ve I = 0,1 M iyonik şiddet ortamında gerçekleştirilmiştir. İyonik şiddet ayarlamaları LiCl ile yapılmış olup çalışmalar hacimce 1:20 metanol/su çözücü karışımı ortamında gerçekleştirilmiştir. Potansiyometrik titrasyon sonuçları TITFIT adı verilen paket program ile değerlendirilmiştir.Söz konusu ligandların Pb(II) ve Cd(II) metal iyonlarıyla oluşturduğu başlıca kompleks türünün her bir ligand için (L1)M+2 ve (L2)M+2 şeklinde olduğu belirlenmiştir. Ligandların protonlanmış hallerine ait dissosiasyon reaksiyonlarının kendiliğinden olmadığı, endotermik olduğu ve proton dissosiasyonunun düzensizliği (entropi değişimini) arttırdığı bulunmuştur. Kompleks oluşum reaksiyonlarının ise kendiliğinden olduğu, ekzotermik olduğu ve kompleks oluşumunun düzensizliği (entropi değişimini) azalttığı bulunmuştur.pKa sabitlerinin sıcaklık arttıkça azaldığı bulunmuştur. Bu durum söz konusu bileşiklerin asitliğinin sıcaklık arttıkça arttığını, diğer bir ifade ile yüksek sıcaklığın proton dissosiasyonunu kolaylaştığını göstermiştir. ABSTRACT In this study, the acid dissociation constants of 5-Benzoyl-1- (methylphenylmethyleneamino)-4-phenyl-1H-pyrimidine-2-one (L1) and 5-Benzoyl-1- (methylphenylmethyleneamino)-4-phenyl-1H-pyrimidine-2-thione (L2) and their complex stability constants of 1:1 complexes with Pb(II) and Cd(II) metal ions have been determined by using potentiometric titration method, at an ionic strength, I = 0,10 M (LiCl) and in a methanol-water (1:20 v/v ) mixture. The potentiometric titrations were carried out at three different temperatures, 298 K, 303 K and 310 K. The potentiometric results were evaluated by using TITFIT software program. The major species found in all metal-ligand complexation systems were (L1)M+2 and (L2)M+2 with both ligands. The dissociation processes of the protonated from of the ligands have been found to be nonspontoneous, endothermic and entropically unfavorable. However, the formation constants of the complexes formed have ben found to be spontoneous, exothermic and entropically favorable.The pKa values of the both free compounds were found to decrease with increasing temperature indicating that the acidity of the compounds increases with increasing temperature, i.e., a high temperature favors the dissociation or protonation processes