Gençlerde partnere yönelik şiddet ve önlenmesi: bir karma yöntem çalışması

Bu araştırmanın amacı, beliren yetişkin ve ergenlerde şiddetin kaynağı, duygusal ve düşünsel süreçlerinin tespit edilmesi ile bu bilgilerden yola çıkılarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan, ergenlik çağındaki bireylerde partner şiddetini önlemeye yönelik bir programın etkililiğinin sınanmasıdır. Karma araştırma desenlerinden keşfedici sıralı desen olarak planlanan bu araştırmanın ilk aşaması olan nitel aşamada yorumlayıcı fenomenolojik yöntem kullanılmıştır. Bu aşamada şiddet uygulayan ergenler ve beliren yetişkinlerle yapılan derinlemesine görüşme ile bu yaş grubunda şiddet uygulama deneyimlerini ve şiddet eyleminin oluşumuna zemin sağlayabilecek düşünce ve duygulanımları ortaya konulmuştur. Araştırmanın çalışma grubu 8 ergenlik dönemindeki birey; 7 beliren yetişkinlik dönemindeki birey olmak üzere toplam 15 bireyden oluşmaktadır. MAXQDA bilgisayar programı kullanılarak yapılan yorumlayıcı fenomenolojik analiz sonucunda 1) Benlik ve çocukluk çağı yaşantıları 2) Kadın ve erkeğe ilişkin rol ve beklentiler 3) İlişkideki değişim, 4) Partnerle ilişki ve şiddetin görünümleri, 5) Şiddet sonrası deneyimler, 6) Şiddet ve güce ilişkin algı olmak üzere altı ana tema elde edilmiştir.Nitel araştırma sonucunda elde edilen sonuçlara ve literatüre dayanılarak ergenlerde partnere yönelik şiddetin önlenmesine dair bir program geliştirilmiş ve bu program uygulanarak etkililiği sınanmıştır. Ön-test son test kontrol gruplu deneme modeline uygun şekilde hazırlanan araştırmanın çalışma grubu Marmara Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü 1. sınıfta okuyan ve 18 yaşında olan öğrencilerden oluşmaktadır. 8 oturumdan oluşan programda deney ve kontrol gruplarına ön test ve son test olarak Çiftler Arası Şiddeti Kabul Ölçeği, Erkeğin Flörtte Uyguladığı Psikolojik Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği, Erkeğin Flörtte Uyguladığı Fiziksel Flört Şiddetine Yönelik Tutum Ölçeği, Kadının Flörtte Uyguladığı Psikolojik Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği, Kadının Flörtte Uyguladığı Fiziksel Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Yapılan istatistiksel analizler sonrasında elde edilen bulgulara göre, ergenlere yönelik partner şiddetini önleme programına katılan deney grubu katılımcılarının son test puanları; kontrol grubuna oranla çiftler arası şiddet, erkeğin flörtte uyguladığı psikolojik şiddet, erkeğin flörtte uyguladığı fiziksel şiddet, kadının flörtte uyguladığı psikolojik şiddet, kadının flörtte uyguladığı fiziksel şiddet puanları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı fark vardır (p<.05). Bunun yanında nicel verilerin desteklenmesi amacıyla, her oturum içerisinde derecelendirme kullanılmış; son oturumda ise ayrıca program etkililiği ve katılımcılardaki değişimleri belirlemek üzere nitel sorular uygulanmıştır. Her oturum sonrası ise oturumu değerlendirmek ve bir sonraki oturuma yönelik ihtiyaçları belirlemek amacıyla süreç analizi yapılmıştır. Katılımcıların deneyimlerine ilişkin elde edilen nitel veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Bu analizler sonrasında en sık gözlenen temalar şunlar olmuştur; kalıp yargıları aşma, şiddet türleri, sağlıklı ilişki, sağlıksız ilişki, partnere güven duyma, öfke kontrolü, iletişim kurma, şiddet davranışını durdurma.Keşfedici sıralı desen olarak kurgulanan araştırmanın birinci aşamasını oluşturan nitel aşamada partnerine şiddet uygulayan bireylerle yapılan görüşmelerde şiddetin tetikleyicisi olarak kıskançlık, güven, öfke kontrolsüzlüğü ve partnerin yaşamını kontrol etme isteği şiddetin ortaya çıkışında önemli dinamikler olarak görülmektedir. Bu dinamikler göz önüne alınarak uygulanan grup çalışmasında da katılımcıların aynı sorun alanlarına sahip olduğu ve grup oturumları sonrası yapılan nitel aşamada özellikle bu alanlarda farkındalıklarının arttığına dair geri dönütler verildiği görülmektedir. --------------------This study aims to test the effectiveness of a program that is created for the prevention of partner violence among adolescents. The program has been developed as a result of the data gathered by the researcher upon examining emotional and intellectual processes which are acknowledged as the sources of violence among adolescents and emerging adults. The first phase of this exploratory sequential mixed-method study is designed as interpretative phenomenological research. Through in-depth interviews with adolescents and emerging adults who have inflicted violence before, thoughts and emotions that can provide the basis for the experiences and formation of violence have been revealed. The study group consisted of 8 adolescents and 7 emerging adults. As a result of the analyses conducted via MAXQDA program, six main themes are reported (1) experiences of self and childhood period, (2) roles and expectations attributed to women and men, (3) changes in relationship, (4) reflections of relationship and violence, (5) post-violence experiences, (6) perceptions of violence and power. According to the findings obtained from statistical analyzes performed, the post-test scores of the participants of the experimental group who have joined the program show that there is a statistically significant difference in favor of the experimental group (p <.05) in partner violence, psychological violence inflicted by males in flirtation, physical violence inflicted by males in flirtation, psychological violence inflicted by females in flirt, and physical violence inflicted by females in flirtation.In addition, a rating was used as secondary data in each session in order to support quantitative data. In the last session, qualitative questions were also applied to determine effectiveness of the program and understand changes in participants. After each session, a process analysis was conducted to assess the session and identify needs for the next session. Qualitative data from the experiences of the participants were analyzed by content analysis. The following themes are the most common ones: overcoming stereotypes, types of violence, healthy relationship, unhealthy relationship, partner trust, anger control, communication, abandonment of violent behavior.In the first qualitative phase of this study, which is designed as exploratory sequential research, jealousy, trust, inability to control anger and the desire to control the partner's life are seen as important dynamics in the emergence of partner violence. Considering these dynamics, it is detected that the participants who are in the study group have the same problem areas. Feedback given after the group sessions displays that participants have increased their awareness in these problem areas