Bakla (vicia faba L.)’da tuzluluğun fide gelişimine ve bazı minerallerin alımına etkisi

ÖZETBAKLA (Vicia faba L.)’DA TUZLULUĞUN FİDE GELİŞİMİNE VE BAZI MİNERALLERİN ALIMINA ETKİSİ Tuzluluk, dünyanın her tarafında geniş alanları şiddetli bir şekilde etkileyerek ürün verimliliğinin düşmesine neden olan en önemli tarımsal ve çevresel faktörlerden biridir. Bitkinin türüne ve yaşına, toprakta var olan tuzların çeşit ve miktarları ile bitkiyi etkileme süresine bağlı olarak tuzluluk, bitki gelişimini ve büyüme parametrelerini farklı oranlarda etkiler. Bunlara ilave olarak, tuz stresi belirli deneysel koşullar altında bitki besleyici elementlerinin alımını artırabilir veya düşürebilir. Bakla (Vicia faba L.) Fabaceae familyasının yaygın türlerinden biri olup, Türkiye’nin hemen her yerinde ekimi yapılan önemli bir hayvan ve insan besin kaynağıdır. Bitki aynı zamanda yetiştirildiği ortamlarda kök nodullerinden azot salarak toprağı zenginleştirmektedir. Bu çalışmada, NaCl tuzluluğunun (KNO3 ve CH3COOK içeren Hoagland çözeltilerine 50 ve 100 mM NaCl eklenerek hazırlanmıştır) perlit ortamında yetiştirilen baklanın (Eresen 87, Filiz 97) büyüme parametreleri (bitki boy uzunluğu; yaprak sayısı; internod sayısı; internod uzunlukları; yaprak, gövde, köklerin yaş ve kuru ağırlıkları) ve bazı mineralleri alımı (Fe, Ca, Mg, Mn, Na, K, Zn) üzerine etkisi araştırılmıştır.Araştırma sonuçları, tuzluluğun baklanın her iki kültür formunun (Eresen 87, Filiz 99) bitki boy uzunluklarında, internod sayılarında ve yaprak kuru ağırlıklarında 100 mM tuz konsantrasyonu etkisine belirgin bir şekilde tepki verdiğine işaret etmektedir. Filiz 99’un Atomik absorbsiyon spektrofotometresi (AAS) analizlerine göre; Na, artan tuzlulukla beraber kök, gövde ve yapraklarda yüksek miktarlarda bulunmuştur. Yapraklardaki K, Ca ve Mg belirgin bir şekilde düşmüştür. Araştırmaya ait veriler, tuza orta derecede hassas olan baklanın çalışılan varyetelerinin ortam tuzluluğundan çok şiddetli olmamakla beraber etkilendiğini, baklanın tuzluluğa karşı engelleyici ve koruyucu bir mekanizmaya sahip olmadığını ortaya koymaktadır. SUMMARYTHE EFFECT OF SALINITY ON SEEDLING GROWTH AND UPTAKE OF SOME MINERALS ON BROAD BEAN (Vicia faba L.) Salinity is one of the most important agricultural and environmental factors that drastically affects large areas; causing to reduction of crop productivity throughout the world. Depending on plant species and age, the kinds and quantities of salts present in soil and exposure time, salinity affects plant development and growth parameters in different rates and, in addition, affects mineral uptake, in many cases. Broad bean (Vicia faba L.) one of the common species of the family Fabaceae, is grown in large quantities in nearly every part of Türkiye as an important source of animal and human food. The plants enrich the soil in which they are grown, by releasing nitrogen from the root nodules. In this study, the effect of NaCl salinity (prepared by 50 and 100 mM NaCl adding to Hoagland solution that contains KNO3 and CH3COOK) on growth parameters (plant height, number of leaves, number of internodes, length of internodes, fresh and dry weight of leaves, stems, roots) and uptake of some minerals (Fe, Zn, Na, Ca, K, Mg, Mn) of two cultivars of broad bean (Filiz 99 and Eresen 87) grown in perlit was investigated.The research results indicate reductions in plant heights, number of internodes and leaf dry weights of both cultivars (Eresen 87, Filiz 99) and showed a significant response when exposed to 100 mM salt concentration. According to the Atomic absorption spectrophotometry (AAS) analyses of Filiz 99, Na was found in higher amounts in roots, stems and leaves with increasing salt level. In leaves, the elements K, Ca and Mg declined significantly. The data from this research have shown that the mildly sensitive cultivars of broad bean were affected, but not severely and that the plant has no protective or repressive mechanism against salinity